Toren Zuurdijk: Windvaan, Zeemeerman

___________________________________________________________

Op de toren van kerk in Zuurdijk staat een zeemeerman. Er staan de letters M R (aan elkaar geschreven) in.

Het is niet bekend wie de gever van de windvaan is. Ook een jaartal is niet bekend. Het was ongetwijfeld een persoon van aanzien. Een pastoor of landbouwer?

Van de boerderijen in het Kerspel Zuurdijk zijn veel eigenaren/bewoners bekend. In de Gedenkboeken Nijverheid komt voor het Kerspel  Zuurdijk slechts één landbouwer voor met de initialen MR.

Deze persoon is: Melle Roelfs, landbouwer “‘t Huis Ewer” 1649 – 1690, gehuwd met Lubbechien Onnes.
Wellicht niet zo’n vreemde gedachte dat Melle de windvaan gegeven heeft aan de kerk. De kerkklok Maria werd immers door Iwe en Bauke thoe Ewer geschonken. ‘t Huis Ewer wordt door enkele schrijvers in verband gebracht met Iwe en Bauke. Anderen sluiten niet uit dat het huis van Iwe en Bauke op de wierde stond. De bedrijfsgebouwen van hun huis zullen waarschijnlijk op het erf van de boerderij Ewer 3 gestaan hebben.

Meester J.S. van Weerden: Zuurdiek mien Dörpke. Groningen 1966. Blz. 5:

“Ook de meerman, dij met zien opstoken zweert op tòpke van toorn as wiendwiezer dainst dut, dut nòg denken aan òlle tijden, dou ‘t dörpke nòg aan zee laag.
Zien steert het vroeger laanger west, deur ‘n vaal noar beneden bie störmweer is e nòg al wat ienkort.
Verder is ter oet de middeleeuwen van Zuurdiek nait zoveul bekend”

Andere bronnen:
brascamp.nl
A. Pathuis (Groninger Gedenkwaardigheden nr 4573): Een met een zwaard achter het hoofd zwaaiende meerman, de andere hand in de zijde, in het lichaam uitgezaagd de letters X.R. N.B. Staart ingekort.
K.T. Meindersma (Windwijzers in het visier): De letters MR

De volgende kerken hebben ook een zeemeermin/zeemeerman:
Dalem (man), Farmsum (man),
Krommenie (min), Nieuwolda (man),
Uithuizen (min), Uithuizermeeden (min),
Zuurdijk (manZeemeerman Zuurdijk Zuurdiek kerk Ook het zwaard is ingekort

___________________________________________________________

windvaan 2016 08 20 1b Zuurdijk Zuurdiek kerk      Zeemeerman Zuurdijk Zuurdiek kerk

Foto links; Schelto de Waard (2016)    |  foto rechts: Weiko Piebes (2017)

___________________________________________________________

In 1831-1832-1833 werd de torenspits geplaatst en de school gebouwd. Timmerman Evert Schreuder van Zuurdijk had het werk gegund gekregen.
De windvaan – van voor 1832 – moest voor het plaatsen eerst geverfd en na plaatsing gesteld worden.

toren 1832 stellen windvaan   toren 1832 nota verven windvaan kopie
De stukken betreffende de bouw van de torenspits bevinden zich in de Groninger Archieven (343/73)

___________________________________________________________

Het is dus niet bekend wie de gever van de windvaan is. Ook een jaartal is niet bekend. Het zal ongetwijfeld een persoon van aanzien geweest zijn. Een pastoor of landbouwer?

Van de boerderijen in het Kerspel Zuurdijk zijn veel namen bekend. In de Gedenkboeken Nijverheid komt slechts 1 landbouwer voor met de initialen MR.

Deze persoon is: Melle Roelfs, landbouwer ‘t Huis Ewer 1649 – 1690, gehuwd met Lubbechien Onnes.
Wellicht niet eens zo’n vreemde gedachte dat Melle de windvaan gegeven heeft aan de kerk. De kerkklok Maria werd immers door Iwe en Bauke thoe Ewer geschonken. ‘t Huis Ewer wordt door enkele schrijvers in verband gebracht met Iwe en Bauke. Anderen sluiten niet uit dat het huis van Iwe en Bauke op de wierde stond. De bedrijfsgebouwen van hun huis zullen waarschijnlijk op het erf van de boerderij Ewer 3 gestaan hebben.

___________________________________________________________

Zeemeerman Zuurdijk Zuurdiek Kerktoren   Middels stippellijnen is de staart en zwaard verengd
Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed; BT-329697; Collectie Meindersma 

Torennaald Kerk Zuurdijk Zuurdiek

Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed; BT-030304; Collectie Meindersma 

___________________________________________________________

Terug naar Kerk Zuurdijk 

Torenuurwerk

Luidklok “Maria”