| ___________________________________________________________ |
In het geschrift van I.H. Zijlma: Rondom Roelf Eijes Torringa staat het volgende vermeld:
Roelf Eyes en Everdina Oudeman hadden 2 kinderen.
De oudste Eye, geboren 28 mei 1792 is ongehuwd overleden op de door hem gebouwde kleine boerderij aan de dijk onder Ewer op 8 april 1826.
N.B. als hiermee de boerderij, gelegen aan de Zuidkant van de weg bij Nieuw-Ewer wordt bedoeld, dan zal met gebouwd moeten worden beschouwd herbouwd, daar het boerderijtje voor 1668 al bestond en in 1886 is afgebroken.
Op 4 augustus 1794 werd Kunna geboren, zij huwde in 1823 met Henricus Warendorp Torringa 1784-1847, afkomstig van de boerderij “Op de Douwen” te Zuurdijk en overleed op Hayemaheerd 4 october 1825. []
Henricus Warendorp Torringa was een rijke boerenzoon – zijn vader werd gerekend tot de zeven rijke Zuurdijkster boeren – maar er waren 7 kinderen. Daardoor was het voor hem een grote onderneming om zich ongehuwd zijnde, de boerenplaats “Op de Douwen” nu Stoepemaheerd geheten, te doen toe delen.
In het begin zat hij er als boer dan ook erg zwaar, terwijl de slechte jaren na 1820 de toestand nog deden verslechteren. Zijn huwelijk met de schatrijke erfdochter Kunna van Kammen maakte hem opeens tot verreweg de rijkste boer uit de gehele omgeving.
Het was echter niet gemakkelijk gegaan. De moeder van de bruid Everdina Oudeman maakte telkens bezwaren en weigerde toestemming te geven. Eindelijk kwam het zover dat de bruidegom zijn bruid voor de ondertrouw zou komen afhalen. Meer dan twee uur echter moest de beugelchais voor de achterdeur wachten eer de moeder verlof voor de afreis had willen geven.
| ___________________________________________________________ |
De volgende stukken geven de sfeer aan ten tijde voor het huwelijk Torringa-van Cammen.
Huwelijksaankondiging 01-06-1823
In het jaar een duizend acht Honderd drie & twintig op Zondag den eersten Junij des middags om Elf uur heb ik Schout als officier van den Burgerlijken Staat binnen de Gemeente Leens Kwartier Appingedam provincie Groningen voor den Hoofdingang van het Huis der Gemeente Leens angekondigd en Gepubliceerd voor den Eersten maal dat in ondertrouw zijn opgenomen.
Henricus Warendorp Jannes Torrenga oud acht en Dertig jaren Landbouwer van Beroep wonende te Zuurdijk meerderjarige zoon van wijlen Jannes Luitjens Torrenga en uit wijlen Henrica Warendorp Geboren in Leven zijnde Landbouwers van Beroep Gewoond hebbende te Zuurdijk
ter Eenre
en
Kunna Roelfs van Cammen oud acht & twintig jaren zonder Beroep wonende te Zuurdijk meerderjarigen Dochter van wijlen Roelf Ejes van Cammen in Leven zijnde Landbouwer van Beroep Gewoond hebbende te Zuurdijk en uit Everdina Oudeman geboren Landbouwersche van Beroep wonende te Zuurdijk
ter andere Zijde
Welke Publicatie met Luiden Stemme en Verstaanbaar afgelezen vervolgens Geaffigeerd voor het Huis der Gemeente waarvan acte is Gedresseerd op dag maand en jaar als Boven
De Schout voornd
van Julsingha
| ___________________________________________________________ |
| ___________________________________________________________ |
Om toch tot een huwelijk te komen werd op grond van de toenmalige wetgeving aan de notaris gevraagd een akte van proces-verbaal op te stellen, waarin de weigering werd beschreven.
Akte 24-06-1823 notaris mr H.H. Brongers te Winsum
Afschrift.
Op heden dingsdag, den vier en twintigsten Junu des jaars achttienhonderd drie en twintig, des nademiddags te vier uur.
Ten verzoeke van Kunna Roelfs van Kammen, zonder beroep wonende te Zuurdijk, hier present, zijn wij Mr. Hendrik Hagenouw Brongers, openbaar Notaris residerende te Winsum hoofdplaats van het Canton van dien naam Kwartier Appingedam, Provincie Groningen, geadsisteerd met de nagenoemde getuigen,
gekomen ten huize van Everdina Oudeman, weduwe van wijlen Roelf Eijes van Kammen te Zuurdijk, moeder van de Requirante voornoemd:
Alwaar wij ons bevindende zich voor ons heeft gesisteerd, een dienstmeid, zeggende, genaamd te zijn Pieterke Luitjens en eerste dienstmaagd te wezen van Everdina Oudman voornoemd, bij welke zij woonde, en voorts dat haare meesteresse niet te huis was.
Waarop wij in presentie der getuigen hierna vermeld en sprekende met gezegde Pieterke Luitjens, de gezegde Everdina Oudeman, bij deze acte formeel en eerbiedig na voorschrift der wet hebben verzogt, om als moeder van de Requirante haaren raad en toestemming te geven, tot de huwelijksvoltrekking, voorgenomen tusschen de Requirante Kunna Roelfs van Kammen en Henricus Warendorp Torringa, landbouwer wonende te Zuurdijk, wettige en meerderjarigen zoon van wijlen Jannes Luitjens Torringa, en Henrica Warendorp in leven Echtelieden.
Waarop de voornoemde Pieterke Luitjens, ons antwoorde, daarvan niet te weten en deswegens niets te kunnen zeggen welk antwoord wij haar hebben gesommeerd te tekenen, het welk zij na voorlezinge heeft gedaaan. (getekend) Pieterke Luitjens
Van al het welk wij dit Procesverbaal hebben opgemaakt en voorgelezen.
Gedaan en gepasseerd ten huize van Everdina Oudeman te Zuurdijk voorschreven, op dag, maand en jaar voorschreven, ten bij wezen van den Schoolmeester Tjaart Tammens Bolt, en Jacob Klasen Bosman, eigenaar, beide te Warfhuizen woonagtig, als getuigen, die deze met de Requirante en ons Notaris hebben getekend, en waarvan door ons gelijk getekende copie is gelaten, ten huize van Everdina Oudeman meergemeld tot derzelver notificatie.
(getekend) K. R. Van Kammen, T.T. Bolt, J.K. Bosman H.H. Brongers
| ___________________________________________________________ |
Everdina was volgens Pieterke Luitjens niet thuis!
Zou ze op bezoek geweest zijn bij de buren, boodschappen gedaan hebben in Houwerzijl , een wandeling gemaakt hebben naar het Reitdiep?
Dit alles is niet waarschijnlijk. Zij wou gewoon niemand te woord staan.
Kunna zal haar moeder zeker verteld hebben dat zij haar huwelijk wilde doorzetten.
Everdina moet gewoon geweten hebben dat de notaris zou komen.
De notaris wordt te woord gestaan door de 1e dienstmeid. Als de boer en boerin niet aanwezig zijn dan waren de 1e knecht en 1e dienstmeid tijdelijk hun vervangers.
Pieterse Luitjens zal van Everdina opdracht gekregen hebben te zeggen dat Everdina er niet was. Meer mocht zij natuurlijk niets zeggen.
De 1e knecht, Sieger Jeltes Bulthuis, was ook niet aanwezig. Ook dit zal geen toeval geweest zijn.
| ___________________________________________________________ |
De akte geeft verder aan dat Kunna “present” was. Zou Kunna bij haar moeder gewoond hebben of is zij wellicht uitgeweken zijn naar broer of tante Elizabeth Eijes op de boerderij Freeburg?
De sfeer in huis zal om te snijden zijn geweest.
Opmerkelijk is dat Van Hoogendorp en Van Lennep in hun dagboek met geen woord reppen over de aanwezigheid van een mooie of lelijke jonge dochter.
Zij waren hier over het algemeen vrij duidelijk over.
Everdina werd omschreven als “oud en lelijk”.
De weigering van Everdina maakte verder ook niet uit. Bij de huwelijksvoltrekking op het Gemeentehuis was het voldoende dat aan Everdina verzocht was toestemming te geven.
In het dagboek van Van Lennep en Van Hoogendorp staat nog vermeld: “Een bulhond van de grootte en sterkte eens leeuws, doch zeer beleefd en welopgevoed verzelde ons.”
Notaris Brongers zal dezelfde hond tegengekomen zijn.
Acte N 32 09-08-1823 Huwelijk
___________________________________________________________
In het jaar een duizend achthonderd drieentwintig op Zaturdag den negenden augustus des middags om vier uuren zijn voor mij Schout als officier van den Burgerlijke Staat binnen de Gemeente Leens kwartier Appingedam, provincie Groningen Gecompareerd
Henricus Warendorp Jannes Torrenga oud acht dertig jaren, Landbouwer van Beroep, Geboren den Zevenden November des Jaars Zeventien Honderd vier en tachtig te Zuurdijk, Blijkens doop Extract afgegeven te Leens wonende te Zuurdijk, meerderjarige zoon van Jannes Luitjens Torrenga in leven zijnde Landbouwer van Beroep, Gewoond hebbende te Zuurdijk overleden den vijf en twintigsten December des Jaars zeventien Honderd vijf en negentig te Zuurdijk, Blijkens dood Extract afgegeven te Leens den Grootvader Luitjen Roelfs Torrenga overleden den twaalfden Junij des Jaars zeventien Honderd drie en Tachtig te Warfhuizen, Blijkens doodextract afgegeven te Leens,
de ondergetekende Getuigen verklaren al wijders dat het overlijden van de overige Grootouders geweest heeft voor achttien Honderd en Zes doen ter tijd Gene Legale antekening van overlijden wierden Gehouden als mede voldaan te hebben aan de verplichting der Nationale Militie Blijkens Certificaat [] zoo der wet hier nevens gaande ter Eenren en
Kunna Roelfs van Cammen, oud acht en twintig jaren, zonder beroep, Geboren den Zeventienden April Augustus des jaars zeventien honderd vier & negentig te Zuurdijk, Blijkens doopextract afgegeven te Leens, wonende te Zuurdijk, meerderjarige Dochter van wijlen Roelf Ejes van Cammen, in Leven zijnde Landbouwer van Beroep, Gewoond hebbende te Zuurdijk, overleden den vijfentwintigsten october des jaars achttien Honderd en negen te Zuurdijk ,Blijkens dood Extract afgegeven te Leens, en uit Everdina Oudeman, Geboren Landbouwersche van Beroep, wonende te Zuurdijk, waarbij aan ons wordt vertoond een eerbiedige acte van toestemming van den vierentwintigsten Junij des jaars achttien Honderd drieentwintig door den openbare Notaris Hendrik Hagenouw Brongers opgesteld Gerigt aan Everdina Oudeman, wettigen moeder van Kunna Roelfs van Cammen, hierbij niet present zijnde ter anderen zijde,
welke van mij verzogt hebbende te procederen tot voltrekking van het Huwelijk tusschen hun heden voorgenomen en waarvan de Publicatien zijn Gedaan voor den Hoofdingang van het Huis der Gemeente alhier te weten den eerste op Zondag den eersten Junij des jaars achttien Honderd drie & twintig des middags om Elf uren en de tweede op Zondag den achtsten Junij des jaars achttien Honderd drie & twintig des voordemiddag om Elf uuren en daarna geene oppositie tegen gedagte Huwelijk aan mij Schout der Gemeente bekend is gemaakt zoo heb ik ter voldoening aan hun verzoek na voorlezing van alle Stukken tot dezen betrekkelijk en van het Zesde Hoofdeel van den tijtel van het Burgerlijk Wetboek Getiteld over het Huwelijk gevraagd zoo aan der toekomende Echtgenoot als gade of zij zich wederkerig wilden aannemen als man en als vrouw, waarop nadat elk hunner een afzonderlijk en bevestigend antwoord gegeven heeft door mij verklaard is gelijk geschiedt bij dezen uit naam der Wet dat den Comparanten Henriecus Warendorp Jannes Torrenga en Kunna Roelfs van Cammen door het Huwelijk vereenigd zijn van welken wij acte hebben opgemaakt in tegenwoordigheid der naastvolgende Getuigen, als van Jan Ennes Huizing, oud vijf en vijftig jaren, Landbouwer van Beroep, wonende te Zuurdijk des Eersten Getuige en Jonkheer Edzard Tjarda van Starkenborg, oud zes en twintig jaren, Rentenier van Beroep wonende te Wehe des tweeden Getuige en Jan Gerrit Rijkens, oud zeven en dertig jaren, Schoolmeester van Beroep, wonende te Wehe des derden Getuige en Luitjen Elles Marrenga, oud een & dertig jaren, Negotie, wonende te Wehe des vierden Getuige deze vier getuigen verklaren in Geen Graad van Familie bestaande en verklaren den Getuigen wijders bij Eeden dat het overlijden der Grootouders geweest heeft voor achttien Honderd en Zes doen ten Tijd geene Legale antekening van het overlijden wierden gehouden van welken wij acte hebben opgemaakt vertekend op dag maand en jaar als Boven
CERTIFICAAT
___________________________________________________________
De Gouverneur van de Provincie Groningen verklaart, dat Hindrikus Warrendorp Torrenga, geboren te Leens den 7 November 1784, van beroep Landbouwer, Zoon van Jannes Luitjens Torrenga en van Hendrica Warendorp, van beroep Landbouwer, wonende te Zuurdijk binnen de Gemeente van Leens voor de Land Militie is ingeschreven; dat aan hem bij de Loting van 1814 is te deel gevallen het Nommer 36 en hij vervolgens door den Militieraad, zitting hebbende gehouden te Groningen, uit hoofde van gebreeken van den dienst is vrijgesteld.
Gegeven te Groningen, den 31 Mei 1823.
De Gouverneur voornoemd:
Aankondiging ondertrouw gemeentehuis
___________________________________________________________
In het jaar een duizend acht Honderd drie & twintig op Zondag den achtsten Junij des middags om Elf uur heb ik Schout als officier van den Burgerlijken Staat binnen de Gemeente Leens Kwartier Appingedam provincie Groningen voor den Hoofdingang van het Huis der Gemeente Leens angekondigd en Gepubliceerd voor den tweden maal dat in ondertrouw zijn opgenomen.
Henricus Warendorp Jannes Torrenga oud acht en Dertig jaren Landbouwer van Beroep wonende te Zuurdijk meerderjarige zoon van wijlen Jannes Luitjens Torrenga en uit wijlen Henrica Warendorp in Leven zijnde Landbouwers van Beroep Gewoond hebbende te Zuurdijk
ter Eenre
Kunna Roelfs van Cammen oud acht & twintig jaren zonder Beroep wonende te Zuurdijk meerderjarigen Dochter van wijlen Roelf Ejes van Cammen in Leven zijnde Landbouwer van Beroep Gewoond hebbende te Zuurdijk en uit Everdina Oudeman geboren Landbouwersche van Beroep wonende te Zuurdijk
ter andere Zijde
Welke Publicatie met Luiden Stemme en Verstaanbaar afgelezen vervolgens Geaffigeerd voor het Huis der Gemeente waarvan acte is Gedresseerd op dag maand en jaar als Boven
De Schout voorn
van Julsingha
| ___________________________________________________________ |
Terug naar Kerk rij 1 Kunna van Kammen