___________________________________________________________

Jan Thomas Dijkhuis, landbouwer “Dijkstede“,* Houwerzijl 26-12-1732,  † 11-07-1821 Zuurdijk, 89 jaar, huis No 26

x I 09-11-1755 Niekerk en Vliedorp Geeske Reenders, ~ ?, † ?

DTB Niekerk en Vliedorp 1755: Jan Tomas, van Houwerzijl x 09-11-1755 Niekerk en Vliedorp Geeske Reenders, van Niekerk

x 08-07-1781 Niekerk Margaretha Elisabeth Tonnis Kapenga, ~ 24-09-1758 Kloosterburen, † 08-07-1843 Zuurdijk, 83 jaar

DTB Hoornhuizen 1758: Den 24 7ter te Cloosterbuijren gedoopt een Dogter van Tonnis Alberts en Catharina Maria echtelieden tot Cloosterbuijren met name Margrita Elisabet
DTB Niekerk en Vliedorp 1781: Den 8 Julij zijn na drie maal Hywelijks voor stel getroost Jan Tomes van Niekerk, en Margrieta Elisabet Tonnis van Ulrum, en gecopuleerd door A: Wiersma pred: in ’t Westernieland
Later ook geschreven als Margaretha Tunnis Kapenga en Margaretha Elizabeth Tonnis Kapenga
Ouders Margaretha: Tonnis Alberts x Catrina/Catharina/Katharina Jans, landbouwers te Ulrum
Ouders Jan: ?
Aangevers overlijden Jan: Tonnes Jans Dijkhuizen, 36 jaar, landbouwer, wonende Zuurdijk, zoon en Jan Sibbes van der Borg, 28 jaar, landbouwer, wonende Zuurdijk, geburen (de zoon tekent als: T J Dikhuisenen)
Aangevers overlijden Margaretha: Simon Jans Jeltes, 50 jaar, landbouwer, wonende Zuurdijk, nabure en Frederik Plüger, 31 jaar, daglooner, wonende Zuurdijk, nabure (laatstgenoemde verklaarde niet te kunnen teekenen als hebbende zulks niet geleerd)

Groninger Courant 22-112-1843 | Koper zoon Jan Tonnis Dijkhuis voor de boerderij

___________________________________________________________

Geuchien Zijlma heeft in zijn beschrijving van “ons dorpje (ca 1885) een beschrijving van het echtpaar gegeven.
Volgens meester Van weerden in “Zuurdiek Mien Dörpke” noemde Geuchien de zoon “jong Tönnens” en de vader “oll Tönnens“.

___________________________________________________________

Jan en Margaretha komen voor in het huwelijkscontract van Sijmentje Tonnis en Theophilus Geerts (Frieling), landbouwer “Wispelheem”):
Theophilus Geerts x 06-12-1782 contract Grote en Kleine Reedschap Sijmentje Tonnis

Bruidszijde: Tonnis Alberts, vader; Catrina Jans, moeder
Margreta Tonnis, zuster, e.v. Jan Thomas; Jan Thomas, zwager

In het bevolkingsoverzicht 1839 staat voor het huis 21 Zuurdijk als bewoners vermeld:

achternaam	voornaam	leeftijd	geboorteplaats	beroep
Kapenga	margaretha tunnis	80	kloosterburen	landbouwersche
dijkhuizen	tonnis j	56	zuurdijk	zonder beroep
vries de	jan pieters	25	sauwert	zonder beroep
vries de	menstje pieters	26	sauwert	zonder beroep
wolthuis	catharina	8	groningen	zonder beroep

___________________________________________________________

Kind Dijkhuis – Reenders: 

Aldert Jans Dijkhuis, landbouwerszoon, ~ 09-11-1761 Niekerk, † 01-04-1812 Zuurdijk, 51 jaar, huis No 21

Aangevers overlijden: Jan Tomas Dijkhuis, 80 jaar, landbouwer, wonende Zuurdijk, vader en Jan Jeltes, 46 jaar, schoolonderwijzer, wonende Zuurdijk, nabure
“De vader die deze (akte) niet met ons heeft vertekend als kunnende niet schrijven”

Opmerkelijk is dat de geboorteplaats van Aldert niet is vermeld
Als ouders worden genoemd in de akte van overlijden: : Jan Tomes Dijkhuis en Margaretha Tonis
Dit is opmerkelijk, want Jan Thomas huwde pas op  08-07-1781 te Niekerk met Margaretha Elisabeth Tonnis; Aldert was toen al 20 jaar.  Margaretha was stiefmoeder.

Aldert leende regelmatig geld uit:
24-06-1795: Geldleners Berent Harkes en Anje Derks

Kinderen Dijkhuis-Kapenga:

1. Tonnis/Tunnis Dijkhuis, landbouwer “Dijkstede”, ~ 17-08-1783 Zuurdijk, † 10-10-1853 Zuurdijk, 70 jaar

Aangevers overlijden: Gerhardus Jozephus Polker, 61 jaar, landbouwer, wonende Zuurdijk, nabuur en Menno Renekes Koning, 33 jaar, landbouwer Heuvelheem, wonende Zuurdjk, nabuur

2.  Catrina/Catharina Maria Jans Dijkhuis, ~ 29-03-1789 Zuurdijk, † 04-01-1815 Sauwerd, 26 jaar, huis no 6 x 14-12-1811 Adorp Pieter Jakobs de Vries, landbouwer, ~ 21-09-1777 Sauwerd, † 20-09-1836 Sauwerd, 58 jaar, huis No. 32

Bruidegom 34 bruid 22 jaar
Getuige huwelijk: geen familieleden
Ouders bruidegom: Jakob Pieters, landbouwer x Mensje Jakobs
Ouders bruid: Jan Thomas Dijkhuis, landbouwer Dijkstede x Margaretha Elisabeth Tonnis
Pieter de Vries hertrouwde op 18-05-1816 Adorp met Klaaske Jakobs de Boer, * Warffum, † 17-04-1832 Wetsinge, 51 jaar, huis No. 15 

Advertentie Groninger Courant 10-06-1828:

tot ZUIVERING van ONINGESCHREVEN LEGALE VERBANDEN ls het navolgend EXPLOICT gedaan:
In den jare een duizend acht honderd acht en twintig den vier en twintigsten Junij, ten verzoeke van KLAAS WILLEMS NIENHUIS, Landbouwer, wonende te Sauwert, voor zich en mede namens zijne Vrouw AAFFIEN FOKKES, hebbende in dezen tot zijnen Procureur Mr. M. SICHTERMAN van DE BRAKE, op den Huize de Brake, onder Winsum, heb ik BOELE HEFTING, Deurwaarder bij de Regtbank van Eersten Aanleg, zitting houdende te Appingedam, wonende te Appingedam, geinsinueerd, met overgifte van Kopij, aan den Heer OFFICIER van JUSTITIE bij welgemelde Regtbank, de Acte van Depot, opgemaakt ter Griffie van gezegde Regtbank, den twaalfden Junij 1800 acht en twintig, welke Acte zoo op de Minute als Expeditie, is geregistreerd; blijkens welke, namens den Requirant aldaar is gedeponeerd: een Afschrift van een Proces – Verbaal van PUBLIEKEN VERKOOP, gehouden ter instantie van PIETER JACOBS de VRIES, Landbouwer, wonende te Sauwert, in tegenwoordigheid van TONNIS JANS DIJKHUIS, Landbouwer, te Zuurdijk woonachtig, de laatste als Toeziend Voogd over de twee minderjarige Kinderen van hem PIETER JACOBS de VRIES, bij wijlen MARIA JANS DIJKHUIS in echte verwekt, en ten overstaan van het VREDEGEREGT van het Kanton Winsum, opgemaakt door den Notaris Mr. HENDRIK HAGENOUW BRONGERS , residerende te Winsum, in tegenwoordigheid van Getuigen den twee en twintigsten Maart 1800 acht en twintig, waarbij aan den Requirant, voor zich en mede namens zijne Vrouw, is Verkocht en overgedragen: de VASTE BEKLEMMING van ongeveer vier en een halve Bunder Land, tot huur doende aan de Weduwe BOS, te Groningen, ‘s jaars op Midwinter zes en dertig guldens, gelegen te Sauwert, zwettende ten Noorden aan de Weg en KLAAS W. NIENHUIS, ten Oosten aan K. W. NIENHUIS, ten Zuiden aan de Laan en ten Westen de Weg, voor de som van zestien honderd guldens; zijnde gezegd Proces – Verbaal , waaruit het bij de Wet gevorderd Extract in de Gehoorzaal der Regtbank voorn. is voorgehangen, behoorlijk geregistreerd en  overgeschreven ten Kantore van Hypotheken te Appingedam; geschiedende deze Insinuatie tot zuivering van legale verbanden, welke op de Verkochte Landerijen mogten bestaan, en die niet ingeschreven zijn, in voldoening aan het voorschrift van art. 2194 van het Burgerlijk Wetboek.
Afschrift der Acte van Depot, als mede van dit Exploict, heb ik gelaten aan den Heer OFFICIER van JUSTITIE, sprekende ik op deszelfs Parket te Appingedam, met Zijn Edel Gestrenge in Persoon, die het oorspronkelijke dezes heeft geviseerd.
De kosten dezes zijn ƒ3 — 70 cents.
{geteekend) B. HEFTING, Deurwaarder.
Gezien bij mij Officier van Justitie te Appingedam.
{geteekend) P. G. SEVENSTERN.
Geregd. te Appingedam den vier en twintigsten Junij 1800 acht en twintig, Deel 8 , Folio honderd, Ro. Vak acht. Ontvangen een gulden een cents, voor Regt en Opcenten. De Ontvanger ad interim, (geteekend) de COCK.
Voor Afschrift conform, Mr. M. SICHTERMAN van DE BRAKE, Prokureur.

3. Tjaarke Jans Dijkhuizen, landbouwersdochter,  * 25-03-1799 Zuurdijk, † 02-05-1838 Gouda, ‘s morgen 9 uur, 39 jaar, strafgevangenis, Groeneweg Letter D nr 162 x 19-11-1818 Leens, gescheiden 23-11-1835 Leens Jan (Willems) Wolthuis, verver en glazenmaker, * 17-04-1796 Leens , † 08-04-1839 Leens, 43 jaar

Bruidegom 22 bruid 19 jaar 
Ouders bruidegom: Willem Wolthuis, organist x Anje Eilders
Ouders bruid: Thomas Dijkhuizen, landbouwer x Margaretha Elisabeth Tonnis
Getuigen huwelijk: Tonnis Jans Dijkhuizen, 36 jaar, landbouwerszoon, wonende Zuurdijk, als broeder van den bruid; Arijs Onnes van der Borg, 48 jaar, veldwachter, wonende Leens; Luitjen Ellens Marrenga, 27 jaar, koopman, wonende Wehe en Sijger Jeltes Bulthuis, 26 jaar, landbouwerskegt, wonende Leens 
broer Tonnis tekent als: T J D Dikhuis
De vader van de bruid en de moeder van de bruidegom verklaren niet te kunnen schrijven
Aangevers overlijden Jan: Luitje Jannes Torrenga, 53 jaar, landbouwer, wonende Leens, naburen en Jacob Klasens Koning, 34 jaar, daglooner, wonende Leens, naburen
Aangevers overlijden Tjaarke: Kasper Kien, 36 jaar, Hellebard en bewaarder der eerste Klasse en Derk Kwakernaak, 41 jaar, bewaarder der eerste Klasse, beiden wonende Gouda [] Tjaarke Jans Dijkhuis, 39 jaar, * Zuurdijk, Provincie Groningen, laatst gewoond hebbende te Leens, thans zich bevindende in de Strafgevangenis alhier op de Groeneweg getekend letter D no 162, gehuwd met Jan Wolthuis wiens woonplaats onbekend is []

De echtscheiding was blijkbaar niet aan de leiding van de gevangenis doorgegeven.

Uitgezocht moet nog worden welke misdaad Tjaarke heeft begaan.

Groninger Courant 28-05-1839

Groninger Courant 31-12-1839

Kinderen De Vries-Dijkhuis:

1. Menstje (Pieters) de Vries, * 02-08-1813 Sauwerd, † 24-03-1885 Zuurdijk, 71 jaar x 29-07-1842 Leens Geert Reints Wierenga, ~ 30-10-1808 Leens, † 08-08-1870 Zuurdijk, 61 jaar

Bruidegom 33 bruid 28 jaar
Getuigen huwelijk: Jan Pieters de Vries, 27 jaar, zonder beroep, wonende Zuurdijk, broeder van de bruid []
Ouders bruidegom: Reint Remges x Anje Joosten Venhuis
Aangevers overlijden Menstje: Jan Pruis, 39 jaar, daglooner, wonende Zuurdijk en Lammert Kramer, 34 jaar, daglooner, wonende Zuurdijk
Aangevers overlijden Geert: Derk Haan, 37 jaar, daglooner, wonende Zuurdijk en Klaas Hommes, 32 jaar, daglooner, wonende Zuurdijk

2. Jan (Pieters) de Vries, landbouwer, tolgaarder, tolmeester, * 23-12-1814 Sauwerd, † 11-11-1876 Breede, 61 jaar x 30-10-1856 Leens Grietje (Jeltes) Abbring, * 30-11-1834 Zuurdijk, † ?

Bruidegom 41 bruid 21 jaar
Ouders bruid: Jelte Pieters Abbring, landbouwer Gaykingaheerd x Geertruida Cornelius Stuivenga
Getuigen huwelijk: Menno Koning, 35 jaar, koopman, wonende Zuurdijk []

Kinderen Wolthuis-Dijkhuizen:

1. Margaretha Elijzabeth (Jans) Wolthuis, dienstmeid, * 03-10-1819 Leens, † 27-06-1887 Obergum, 67 jaar x 19-12-1844 Winsum Pieter Derks Boudewijn, commissionair, koopman, * 17-08-1816 Winsum,  huis N^o 74, gewettigd bij huwelijk moeder 05-10-1816, † 09-05-1865 Obergum, 48 jaar

Bruidegom 28 bruid 25 jaar
Ouders bruidegom: Derk Pieters Boudewijn, koopman x Jantje Geerts Tillema 
Aangever geboorte Pieter: Geeske Berends Beekman, 52 jaar, vroedvrouw, wonende Obergum
Getuigen geboorteaangifte: Freerk Willems Smit, 36 jaar, zilversmid, wonende Winsum en Anne Martens de Boer, 27 jaar, uurwerkmaker, wonende Winsum
Getuigen geboorteaangifte Margaretha: Willem Wolthuis, 50 jaar, organist, wonende Leens en Jacob Pieters Beukema, 37 jaar, schoolonderwijzer, wonende Leens
Antje (Jans) Wolthuis, * 19-01-1822 Leens, † 04-03-1860 Kloosterburen, 38 jaar x 26-04-1844 Kloosterburen Nicolaas Egbertus Zonder, * 22-04-1807 Kloosterburen
Bruidegom 37 bruid 22 jaar
Ouders bruidegom: Egbertus Gerrits Zonder, koopman x Catharina Clasens Fransen
Getuigen geboorteaangifte: Jakob Pieters Beukema, 39 jaar, schoolonderwijzer, wonende Leens en Jozef Post, 37 jaar, koperslager, wonende Leens

2. Antje (Jans) Wolthuis, winkelierster, * 19-01-1822 Leens, † 04-03-1860 Kloosterburen, 38 jaar x 26-04-1844 Kloosterburen Nicolaas Egbertus Zonder, koopman, * 22-04-1807 Kloosterburen, † 04-07-1858 Kloosterburen, 51 jaar

Bij overlijden heette Nicolaas: Klaas Egbertus Zonder
Bruidegom 37 bruid 22 jaar
Ouders bruidegom: Egbertus Gerrits Zonder, koopman x Catharina Clasens Fransen
Getuigen geboorteaangifte: Jakob Pieters Beukema, 39 jaar, schoolonderwijzer, wonende Leens en Jozef Post, 37 jaar, koperslager, wonende Leens

3. Catharina Maria (Jans) Wolthuis, * 03-10-1831 Groningen, huis van bewaring, † ? x 02-06-1856 Leens Lammert (Jurjens) Huizenga, kuipersknecht, kuiper, * Vierhuizen, † 20-01-1894 Zoutkamp, 68 jaar

Catharina woonde in 1839 bij haar grootouders te Zuurdijk (Dijkstede)
Bruidegom 30 bruid 24 jaar; bruidegom en bruid woonden bij huwelijk te Zuurdijk
Ouders bruidegom: Jurjen Lammerts Huizenga, vleeshouwer te Zoutkamp x Anje Benes Getuigen huwelijk: Jurrien Koning, 38 jaar, kuiper; Jan Kuipers, 36 jaar, schoenmaker ; Jan Kloosterman, 35 jaar, grofsmid, alle drie wonende Zuurdijk en Berend Alberts, 34 jaar, veldwachter, wonende Wehe
Aangevers geboorte: Jan Kruiger, oud vijfenvijftig jaren, Concierge in het huis van Burgerlijke en Militaireverzekering te Groningen en aldaar woonachtig; deelde geadsisteerd door twee getuigen, eerste Jacob Walles, oud vierenveertig jaren, de tweede Hendrik Burger, oud zesenveertig jaren, beide Knechten in voorschreven huis en alhier woonachtig; heeft verklaard, dat Tjaarda Jans Dijkhuis, oud tweeëndertig jaren, zonder beroep, Echtgenoote van Jan Willems Wolthuis, oud vijfendertig jaren, verwer en glazenmaker, wonende te Leens, op den derden dezer, des middags te half een uur in het bovengemelde gesticht verlost is van eene dochter, dewelke genaamd zal worden Catharina Maria.

___________________________________________________________

Echtscheiding Wolthuis-Dijkhuizen:

In den jare eenduizend achthonderd vijfendertig den drieëntwintigste November des nademiddage te drie uren, Compareerde voor ons Assessor, gedelegeerde Ambtenaar van den Burgerlijke Stand in de Gemeente Leens, Jan Wolthuis, negenendertig jaren oud, Verwer en Glazenzetter van beroep, wonende te Leens, echtgenoot van Tjaarke Jans Dijkhuis, thans gedetineerd in het tuchthuis te Leeuwarden;

die aan ons heeft verklaard, dat hij bij vonnis der Regtbank van eersten aanleg zitting houdende te Appingedam, Provincie Groningen op het daartoe door hem ingediend request op den zevenentwintigsten Maart achttien honderd vijfendertig gewezen, gemachtigd is geworden om zich bij ons te vervoegen ten einde de ontbinding van het huwelijk tussen hem en gemelde Tjaarke Jans Dijkhuis zijne echtgenote bestaande te doen ertspreken;

van welk vonnis hij ons eene expeditie in behoorlijke vorm afgegeven, behoorlijk geregistreerd en aan gemelde zijne echtgenoote door den deurwaarder bij de rechtbank van eersten aanleg te Leeuwarden Jelle Annes Nijsloot, bij exploit van den negenentwintigsten Junij dezes jaare behoorlijk geregestreerd betekent heeft vertoond,

dat hij door dezelfde, Deurwaarder, bij exploit van den elfden November deszelfden jaare behoorlijk geregestreerd meergemelde zijne echtgenoote Tjaarke Jans Dijkhuis heeft doen dagvaarden om zich heden ter dezer plaatse en ure voor ons te laten vinden ten einde bij de hiervoren bedoelde uitspraak tegenwoordig te zijn, welk exploit hij aan ons alsmede heeft vertoond;

en dat hij ons uit dien hoofde verzocht om tegen zijne echtgenoote defaut te verleenen en voor het profijt van hetzelve tot het uitspreken der ontbinding van zijn huwelijk over te gaan.

En heeft de Comparant alhier getekend.
J. Wolthuis

Waarop wij ambtenaar van den burgerlijken Stand, Gezien de aan ons aan deze geannexeerd zullen worden en blijven.
Gelet dat de gedagvaarde Tjaarke Jans Dijkhuis noch in persoon noch iemand namens haar voor ons is verschenen,
tegen gemelde gedagvaarde persone defaut hebbende verleend; en over het profijt tot de uitvoering van voormeld vonnis overgaande hebben wij uit naam der wet uitspraak gedaan dat het huwelijk tusschen den comparant Jan Wolthuis en voorzijde Tjaarke Jans Dijkhuis zijne echtgenoote door echtscheiding is ontbonden.
Al hetwelk is geschied in tegenwoordigheid van de vier door den comparant expresselijk mede gebragte getuigen, als Klaas Cornelis Stuivenga, oud tweeenveertig jaren, Schatter van de Personele belastingen van beroep, Tonnis Klasens Zijlstra, oud negenendertig jaren, Winkelier van beroep, Jozef Post, oud vijftig jaren, Ketelboeter van beroep, en Kornelis Geerts Lion, oud negenendertig jaren, Schoenmaker van beroep, alle vier getuigen te Leens woonachtig en aan echtgenooten niet geparenteerd.
En hebben wij hiervan deze acte opgemaakt, welke na gedane voorlezing e door den Comparant en getuigen nevens ons in verteekend.
De Ambtenaar voorn: J: van Julsingha

Het is nog niet bekend waarvoor Klaarke veroordeeld was.

___________________________________________________________

Geuchien Zijlma schreef:

‘k Denk nog wel voak reis om jong Tönnens van houk. Zoo’n ollerwetsch boerke heije doch van zien levent nyt zyn. Dei stuurde hom aan gyn joaren en tied. Hy was en bleef jong Tönnens, zoo as ë dat veur ‘n vieftig joar bie ‘t leven en ien onderschaiding van zien voader, oll Tönnens, worren was.

Dei bleef hy ien allens geliek; ien boukhandeltoal zol je ‘t nuimen: ‘n neie editie van ‘t ygenste wark.

Veur schouljongens was jong Tönnens ien zien ollerwetsche dracht zoowat van zulfde betykenis as veur geleerden ‘n dyer oet veurwereld, en mit dei opmarkzoamhaid bekeken ze hom ook, as ze doartou gelegenhaid harren, want voak presentyerde Tönnens zich nyt ien ‘t openboar. En woar ë dat dee en wat er ook was, onafschaidelk was zien heufd gedekt mit ‘n hooge vilten cilinder mit vast wel vieftig boelen.

‘t Wark dee jong Tönnens noagenog allyn mit zien oomzegger, meer deur kracht as handighaid, want gauw en begripzoam was ë wel allerminst. Hy dee ‘t wark zoo asse ‘t al zien leven wend was, en tot gyn pries wol hy ‘t anders hemmen, al was ‘t ook nog zooveul makkelker en beter.

Dat ondervond ynmoal ‘n poar maaiers, dei dicht bie jong Tönnens zien kloaverland aan ‘t wark waszen. Ze stapten rys op ‘n mörgen even over sloot, en gingen stil te wark om Tönnens zien zwoa te scharpen, dei hy bie ‘t kloavermaaijen leggen loaten har. ‘t Ding was zoo stomp, dat ie konnen der, zoo as ze wel zeggen, op noar Keulen rieden, allyn deur overmoat van kracht was ‘t mögelk om er wat mit of te maaien. Dou jong Tönnens er den anderdoagsmörgens oller gewoonte weer mit lutersch geweld iensloug, vol ë vort recht op rug ien kloaver, ‘t kon nyt anners. Doar ‘t zoo licht ging, kon zien verboazende kracht gyn tegenwicht vrienden. “Wonder stark ja, van mörgen”; pröttelde Tunnens tegen zien oomzegger, dou hy weer op bynen stond.

Dou tweide slag. Tönnens dee wel hyl vlug ‘n poar stappen, moar doar bleef ‘t bie, ‘t platte van vouten hil hy onder.

“Hou ken je doch zoo lomp en vryd wezen, oomke”, zee de oomzegger weer. En dei maaiers doar noast heur zagen ‘t aan, en schotterden, dat ‘t ien zoo’n stilte, ‘k wyt nyt woar, hen klonk.
Grammiedig bekeek jong Tönnens zien instrument, dou markte hy ‘t wel.
Dei gekhaid nyt weer, zoo was ë ‘t nyt wend, en zoo wol ë ‘t ook nyt hemmen. Dou ‘t maaien daon was en woagen vol was, kwam zwoa der boven op, zien leven nooit het jong Tönnens hom ook maor yn enkel keer weer op ‘t land loaten.

Nou het jong Tönnens al lank ‘n vakje bie kerkmuur, en mit hom was de Tönnens editie oetverkocht, nye exemploaren hette nyt noaloaten.

De oomzegger zal waarschijnlijk Jan (Pieters) de Vries geweest zijn.

___________________________________________________________

Naar Boerderij “Dijkstede” 
Naar akte van aankoop “Dijkstede” 06-06-1782 

Terug naar Graven Kerkhof