| ___________________________________________________________ |
Hoe ging je in vroegere tijden vanuit De Marne naar de Stad Groningen?
Te voet, te paard, met de sjees, rijtuig, omnibus, diligence, trekschuit en stoomboot.
In 1897 kwam de paardentram en de fiets.
Na de eeuwwisseling de trein van Zoutkamp naar Winsum, de autobus, de auto en de motorfiets.
De trein was zelfs voorspeld door Lutgerdina Balk-Bol, bekend als Meldine, de zieneres uit Zoutkamp
06-08-1892 Wielerwedstrijd te Leens
03-09-1893 Nieuwsblad van het Noorden
In 1897 ging je bijvoorbeeld vanuit Zoutkamp met de omnibus naar Ulrum, overstappen op paardentram naar Winsum en vandaar met de trein naar de Stad. Een tijd kostende reis, maar het ging sneller dan te voet! De rit van Ulrum naar Winsum duurde 5 kwartier en in de wagons mocht niet gerookt worden.
Op 07-04-1902 werd de tijdrovende reis van Zoutkamp naar Utrecht en de begrafenis van een tante beschreven in het Rotterdamsch Nieuwsblad
22-11-1976 Paardetram veilig en milieu-vriendelijk
31-01-1980 Het Verkeer in de vorige eeuw op het platteland in Groningen
| ___________________________________________________________ |
01-01-1892 Nieuwe provinciale Groninger almanak
De dorpschepen van Garnwerd, Hoorn, Houwerzijl, Leens, Niekerk, ’t Niel Schouwerz., Schiermonnikoog, Ulrum, Warfhuizen, Wetsinge, Sauwerd en Zoutkamp, komen eens in de week, te bevragen aan der-A, in de herbergen Schiermonnikoog, of aan ’t Boterdiep.
De diligence van Groningen naar Leens rijdt af dingsdag en vrijdag ’s nam. te 3 uur, bij Plenter, Nieuwe Ebbingestraat.
De diligence van Groningen n. Hoorn, Wehe en Kloosterburen vertrekt dingsdag en vrijdag ’s namiddags te 3 uur, bij Plenter, Nieuwe Ebbingestraat.
De diligence van Groningen op Hornhuizen, rijdt marktdagen ’s nam te 3 uur, en op Pieterburen vrijdag om 3.30 uur, bij P. Groeneveld, N. Ebbingestraat.
| ___________________________________________________________ |
04-06-1893 Nieuwsblad van het Noorden
Wij vernemen, dat de gemeentebesturen van Ulrum, Leens, Eenrum en Baflo voornemens zijn zich onderling te vereenigen tot den aanleg en de exploitatie van een paardentram van Baflo naar Zoutkamp.
31-12-1893 Nieuwsblad van het Noorden
Eenrum. De heer B. W. Siemens te ’s-Gravenhage heeft concessie aangevraagd voor den aanleg van een’ paardentramweg van ’t station Winsum naar den Hoor met een’ zijtak Mensingeweer – Eenrum.
20-11-1894 Nieuwsblad van het Noorden
LEENS. Onze gemeenteraad heeft den heer B. W. Siemens te ‘s Gravenhage concessie verleend voor den aanleg van een paardentram van Winsum over Den Hoorn naar Wehe tot 1 Mei 1895, met verplichting dat de lijn tot hier zal worden doorgetrokken, zoodra de opbrengst van de lijn Winsum – Wehe [] pCt. bedraagt.
Het verzoek om rentegarantie werd afgewezen.
05-12-1894 Nieuwsblad van het Noorden
Leens. De raad dezer gemeente heeft aan het dag. bestuur opgedragen om zich tot den heer Siemens, den cessionaris voor de tramlijn Winsum – Wehe te wenden om te weten te komen hoe het met de geprojecteerde lijn is en of de heer Siemens misschien afstand van de concessie zou kunnen doen.
Een en ander geschiedt naar aanleiding van de concessie-aanvraag der h.h. Reinders, Knol Bruins en Huurman te Groningen voor den aanleg eener paardentramlijn Winsum – Leens.
| ___________________________________________________________ |
10-03-1895 Nieuwsblad van het Noorden
Bij besluit van 1 Maart j.l. is aan de heeren Reinders en Knol Bruins en P. M. A. Huurman concessie verleend tot het aanleggen van een paardentram van Leens naar Winsum.
02-04-1895 Nieuwsblad van het Noorden , dinsdag
WEHE, 30 Maart De Raad der gemeente Leens heeft met algemeene stemmen in beginsel besloten den h.h. Reinders, Knol Bruins en Huurman concessie te verleenen tot den aanleg van een paardentram Leens—Winsum, onder voorloopige en later meer uiteen te zetten voorwaarden. Van de reeds gestelde zij aangestipt, dat de tram bij den aanleg dadelijk moet loopen tot den locaalspoorweg Sauwerd—Roodeschool te Winsum, en dat aan de zijde van den weg, waarlangs de tram niet loopt, de weg eene breedte moet hebben, enkele plaatsen uitgezonderd, van 4.65 M., gemeten van den binnenrail van de trambaan.
13-11-1895 Nieuwe Veendammer Courant
Wehe, 9 Nov. In de jongste zitting van den gemeenteraad van Leens werd besloten geen concessie te verleenen aan de heeren Reinders, Knol Bruins en Huurman te Groningen voor den aanleg van een paardentram van Ulrum over Leens, Wehe, den Hoorn en Eenrum, naar Baflo, en wel omdat de raad van oordeel was, dat voor deze gemeente de richting Winsum meer gewenscht is.
03-03-1896 Nieuwsblad van het Noorden
Gemeenteraad van ULRUM. Vergadering van 26 Februari.
Agenda: 1. Ingekomen stukken. 2. Voordracht tot den verkoop van een perceel gemeentegrond. 3. Reclames Hoofdelijken Omslag. Aanwezig alle leden, behalve J. Rietema, welke door ziekte verhinderd is.
De voorzitter opent de vergadering en leest de notulen der vorigo vergadering van den 21 Dec. 1895, welke onveranderd worden goedgekeurd.
1. Ingekomen stukken.
[] b. Een adres van de firma Reinders, Knol Bruins en Huurman, verzoekende hun of hunne rechtverkrijgenden concessie te willen verleenen tot het aanleggen van een paardentram van uit de kom der gemeente Ulrum, over Leens, Wehe, Mensingeweer, Maarhuizen naar de kom der gemeente Winsum, met de bepaling er bjj over een jaar aan te sluiten bij het locaalspoor.
Burgemeester en wethouders vinden geen bezwaar in het verleenen dezer concessie en meenen, dat het een voordeel is, dat aansluiting geschiedt bij Winsum in plaats van Bafloo.
Zonder hoofdelijke stemming aangenomen. []
10-04-1896 Nieuwsblad van het Noorden
WEHE. Door den raad dezer gemeente is besloten [].
Verder om aan de h.h. Knol Bruins, Reinders en Huurman, concessionarissen van de geprojecteerde paardentram Leens— Winsum geen jaar uitstel te verleenen voor de aansluiting met hel spoorwegstation Winsum, maar te bepalen, dat deze aansluiting dadelijk bij den aanleg behoort tot stand te komen.
22-07-1896 Omnibus
18-11-1896 Nieuwsblad van het Noorden vergadering Provinciale Staten, discussie over kosten aanleg.
30-12-1896 Nieuwsblad van het Noorden , Gemeenteraad Ulrum: “is de onderhavige zaak in ’t belang van ‘t algemeen of niet”.
| ___________________________________________________________ |
22-10-1897 Nieuwsblad van het Noorden
WISUM, 20 Oct. Met het leggen der rails voor de paardentram Ulrum tot het station Winsum, komt men spoedig aan een einde.
Naar men verneemt moet het voornemen bestaan, den dienst voor het publiek den 8en November te openen.
07-10-1897 Statuten van de Naamloze Vennootschap:Tramweg-maatschappij „Winsum-Ulrum” te Groningen.
22-10-1897 Nieuwsblad van het Noorden
WINSUM, 20 Oct. Met het leggen der rails voor de paardentram Ulrum tot het station Winsum, komt men spoedig aan een einde.
Naar men verneemt moet het voornemen bestaan, den dienst voor het publiek den 8en November te openen.
26-10-1897 Winschoter Courant
De Staatscourant bevat de kon. goedgekeurde statuten van de naamlooze vennootschap: Tramweg-maatschappij „Winsum —Ulrum”, te Groningen, bewilligd bij koninklijk besluit van 5 Aug. 1897.
Het maatschappelijk kapitaal bedraagt f 180.000, verdeeld in 180 aandeelen ieder groot f 1000, alle geplaatst.
Commissarissen zijn de heeren jhr. mr. E. Tj. van Starkenborgh, J. van Julsingha, D. W. van der Tuuk, mr. R. van Veen, P. M. A. Huurman, H. Knol Bruins en C. Reinders.
Het doel der vennootschap is het aanleggen en exploiteeren van tramwegen in de provincie Groningen, en wel in de eerste plaats een tramweg, loopende vanaf het spoorwegstation te Winsum
langs en door Maarhuizen, Mensingeweer, Hoorn, Wehe, Leens tot de kom van de gemeente Ulrum.
13-11-1897 Omnibus
16-11-1897 Opening Tramweg Winsum – Ulrum
1894 blauwdruk Remise Wehe
08-10-1898 Nieuwsblad van het Noorden
ZOUTKAMP, 6 Oct.
Naar men ons uit goede bron meldt zal de postdienst van Zoutkamp—Winsum binnenkort niet langer met postomnibus geschieden, doch per tram.
De omnibus vervalt dan en blijft misschien alleen bestaan tusschen Zoutkamp en Ulrum.
19-09-1899 Stoomboot
| ___________________________________________________________ |
06-08-1900 Provinciale Drentsche en Asser Courant, maandag
Gistermorgen om elf uur was men vanwege de tramweg-maatschappij Winsum—Ulrum op eerst-genoemd station bezig met het schoonmaken van een waterput. Een zekere B., die zich met eene ladder in den put begaf, werd door de opstijgende gassen bedwelmd en stortte van de ladder naar beneden.
Zijn metgezel, de tramconducteur Frankenstein, dis hem trachtte te redden, werd eveneens bedwelmd en ook hij stortte van de hoogte naar beneden.
Hoewel in allerijl hulp werd aangebracht bleken de levensgeesten van B. reeds geweken te zijn, terwijl de tramconducteur F. nog steeds in bedenkelijken toestand verkeert.
07-04-1902 Beschrijving reis van Zoutkamp naar Utrecht en de begrafenis van een tante, door Henri M Dekking
19-04-1906 Land en Volk, Nieuw Dagblad voor Nederland, donderdag
Tramweg-Mij. Winsum-Ulrum.
De algemene vergadering van aandeelhouders der Tramweg-Maatschappij Winsum-Ulrum heeft balans en winst- en verliesrekening over 1905 goedgekeurd en het dividend bepaaldop 2¼ pct. (over 1904 1½ pct.).
Blijkens het jaarverslag bedroegen de totale ontvangsten in 1905 f 22,090.20½, en de uitgaven f 15,515.02½.
De nettowinst bedroeg f 7110.99, van de provincie Groningen ontvangt de Maatschappij een subsidie van f 1500.
24-04-1906 Nieuwsblad van het Noorden
WEHE, 22 April.
Heden namiddag plm. 4 uur liep de paardentram, komende van Ulrum, een eindje buiten Wehe, bij een kromming in den weg, uit de rails.
De wagen kantelde en kwam te liggen over de sloot, gedeeltelijk op den anderen berm. Persoonlijke ongelukken kwamen niet voor, ook de materieele schade is gering.
De passagiers konden met een inmiddels ontboden tram, de reis vervolgen en tijdig den trein te Winsum bereiken.
08-05-1906 De Grondwet te Holland, Michigan
ULRUM, 19 April.
De aandeelhouders van de Tramweg-Maatschappij Winsum—Ulrum vergaderden gisteren in ‘t café Prins, onder voorzitterschap van den heer Wierda, burgemeester van Winsum.
Door den secretaris, den heer H. Knol Bruins, werden notulen en Jaarverslag gelezen en onveranderd vastgesteld.
22-02-1907 Nieuwsblad van het Noorden: Treurige toestanden, (ingezonden brief)
12-04-1907 Het Nieuwsblad van het Noorden van den Dag, vrijdag
Door de tramweg-Maatschappij Winsum—Ulrum wordt 2 pct. aan de aandeelhouders als dividend uitgekeerd.
19-06-1908 Nieuwsblad van het Noorden
KLOOSTERBUREN, 17 Juni. Onze dagelijksche omnibus-gelegenheid naar den tram te Wehe is plotseling gestaakt, zeer tot ongerief van deze welvarende gemeente, wier ingezetenen een zeer groot contingent leveren tot de passagiers die gebruik maken van de tramlijn Ulrum—Winsum. Het is te hopen, dat we niet lang verstoken mogen blijven van dit verkeersmiddel, waaraan voor den ondernemer verschillende voordeden verbonden plegen te zijn.
06-02-1911 Nieuwsblad van het Noorden: Spoor Ulrum—Winsum, ingezonden brieven
12-08-1911 Nieuwsblad van het Noorden: overleg Spoorweg Winsum-Zoutkamp
31-10-1911 Nieuwsblad van het Noorden
WINSUM, 30 Oct. Hedenavond had hier een vreeselijk ongeluk plaats. Een arbeider, zekere J. S., oud 70 jaar, kwam van zijn werk te Maarhuizen. Hoogstwaarschijnlijk door den hevigen wind, de tram van Ulrum naar hier niet hoorende, kwam hij onder de tram, met het noodlottig gevolg, dat hem beide beenen werden afgereden. Een uur na dien tijd was de oppassende werkman reeds overleden.
Arme Weduwe!
17-12-1912 Nieuwsblad van het Noorden: Tram- en spoorwegen in deze provincie
11-04-1913 Het Nieuwsblad van het Noorden van den Dag, vrijdag
De Tramweg-Maatschappij Winsum — Ulrum (Gr.) keert over het afgeloopen jaar 2½ pCt. dividend uit.
26-04-1916 Nieuwsblad van het Noorden van het Noorden, woensdag |Tram Winsum-Ulrum, aandeelhoudersvergadering
15-08-1916 Nieuwsblad van het Noorden | door de oorlog hogere exploitatiekosten
30-01-1920 Nieuwe Provinciale Groninger Courant
Leens, 29 Januari. De tram die van hier om 10.22 uur vertrekt naar Winsum, derailleerde gistermorgen dicht bij Wehe en kwam gekanteld in de bermsloot terecht. Er waren 13 passagiers; een juffrouw uit Ulrum kneusde haar voet en een oud moedertje uit Leens kreeg een hoofdwonde. De overigen kwamen met den schrik vrij. Van het rijtuig braken de meeste ruiten. Dergelijke ernstige ongelukken komen de laatste jaren herhaaldelijk voor. Men zegt dat ze worden veroorzaakt door het slechte onderhoud der baan en de flenzen der rijtuigwielen. Nu het spoorwegverkeer binnen afzienbaren tijd gereed zal zijn, schijnt het wel dat de treinexploitatie wat verwaarloosd wordt, ten koste van de veiligheid der passagiers.
20-02-1922 Nieuwsblad van het Noorden , maandag
In de a.s. te houden buitengewone vergadering van aandeelhouders der N. V. Tramweg-Maatschappij Winsum—Ulrum komt een bestuursvoorstel aan de orde tot stopzetting van den dienst en tot ontbinding der vennootschap.
31-03-1922 de laatste rit
Beeldbank Groningen: Ansichtkaarten tramweg
| ___________________________________________________________ |
01-04-1922 NvhN| ___________________________________________________________ |
04-04-1922 Nieuwsblad van het Noorden, dinsdag
Uit Zoutkamp meldt men ons:
Zoo is dan „West-Hunsingo’ in het wereldverkeer opgenomen.
Van een officieele opening der nieuwe spoorlijn is geen sprake geweest; uit een zuinigheidsoogpunt, zei men, ons.
Toch is de opening niet onopgemerkt voorbijgegaan.
Te Zoutkamp woeien de vlaggen van torens, gebouwen en schepen, de stations vlagden overal.
De aannemers Lentz en Reinders, de dorpsgenooten Beereboom en Heidema stelden de schoolkinderen in staat een eerste reisje naar Winsum te doen; de ouders en andere ingezetenen zorgden voor verteringskosten, bakker Postema tracteerde op een reep chocolade; te Winsum gaf men consumptie tegen verminderden prijs. Bij ieder station stonden drommen kinderen en groote menschen om de jeugd in den trein te begroeten.
‘t Was een gejuich en handgeklap en hoera’s van weerszijden, zoowel op de heen- als op de terugreis.
Te Winsum werd een optocht gehouden met gezang: overal sloten de kinderen er zich bij aan: overal hoorde men hoera’s en zag men blijde gezichten. Zoo ging het terug, ons gelukkig gevoelende, dat we overal en vooral te Winsum zoo vroolijk werden begroet.
Ja, de 1e April 1922 is voor deze geheele streek, maar voor Zoutkamp in ‘t bizonder, een nooit, te vergeten dag geweest.
Men deelt ons mede, dat ook alle goederenvervoer op de lijn Zoutkamp—Winsum kan plaats hebben.
| ___________________________________________________________ |
17-01-1969 “Toen kilometers nog wogen als lood ” door Jan Reinders
| ___________________________________________________________ |
27-07-1923 Nieuwsblad van het Noorden
| ___________________________________________________________ |
30-06-1924 Nieuwsblad van het Noorden
| ___________________________________________________________ |
21-06-1938 Spoor- en Tramwegen, nr 13
nr. 310, 26 Maart 1938, waarbij vergunning is verleend aan de N.V. „Marnedienst” te Zoutkamp voor de uitoefening van een dagelijkschen autobusdienst tusschen Zoutkamp en Groningen over Niekerk, Ulrum, Leens, Wehe, Mensingeweer, Obergum, Winsum, Sauwerd en Adorp, onder voorwaarde dat per dag slechts op enkele ritten gelegenheid wordt gegeven tot vervoer, dat zich niet verder uitstrekt dan over het traject Wehe-Groningen;
nr. 311, 26 Maart 1938, waarbij afgewezen is het verzoek van H. Bulthuis te Den Andel om vergunning voor de uitoefening van autobusdiensten tusschen: a. Zoutkamp en Winsum (station) over Niekerk, Ulrum, Leens, Wehe, Den Hoorn, Eenrum, Mensingeweer en Obergum, dagelijks; en b. Zoutkamp en Groningen over Niekerk, Ulrum, Leens, Wehe, Den Hoorn, Eenrum, Mensingeweer, Obergum, Winsum, Sauwerd en Adorp, op Dinsdag en op Zon- en feestdagen;
nr. 312, 26 Maart 1938, waarbij afgewezen zijn de verzoeken van gebroeders N., J. en R. Bakker te Ulrum en Mensingeweer om vergunning voor de uitoefening van dagelijksche autobusdiensten tusschen:
a. Zoutkamp en Groningen over Niekerk, Ulrum, Leens, Wehe, Den Hoorn, Mensingeweer, Winsum, Sauwerd en Adorp; en
b. Pieterburen en Mensingeweer over Eenrum;
| ___________________________________________________________ |
Naar Bernhard Wilhelm Siemens x Everdina Torringa
Naar Kunna Dijkhuis-Torringa