in bewerking
| ___________________________________________________________ |
Marten Douwes Teenstra schrijft in zijn “Geschiedkundige-beknopte Aanteekeningen der familie Teenstra”:
Marten Ædsges was tevens de herbergzame vriend van Vriesche uitgewekenen welke in de troebele tijden der Oranjegezinden en Patriotten gastvrij met hem samen woonden, zooals E. Eisinga beroemd door deszelfs nog aanwezig zijnden planitarium te Franeker, Lieuwe Hessels Steinfort Landbouwer te Sexbierum en de Neef van Marten Ædsges, Eelke Meinderts met welke laatste hij, gelijk ook met Harmannus Staal schoolonderwijzer te Wehe eenige versjes vervaardigde, gevende elkanderen tevens eenige in rijmgestelde Rekenkundige vragen op.
en in zijn Stads en Dorps Kroniek schreef hij::
1781: [] De vernuftige Eiso Eisinga, een eenvoudige Friesche wolkammer, voltooid te Franeker zijn beroemd planetarium, waaraan hij van af 1774 met geringe hulpmiddelen gewerkt had.
1786: In Franeker was men nu algemeen tegen het stadhouderlijk bewind en onder deze patriotten waren Koert Lambert Beijma en Eiso Eisinga voorgangers
1787: De stille, zedige en eenvoudige wis- en werktuigkundige. Eisinga, vestigde zich op de nadering der Pruisische soldaten te Visvliet in Groningerland, alwaar hij, even als te Franeker, de wokammerij uitoefende, echter hadden zich ook vele Friezen naar St. Omer in Frankrijk begeven.
1791: In Friesland neemt de verbittering tegen de patriotten weder toe, en EISO EISINGA, die in 1787 gevlugt was, en zich even over de grenzen te Visvliet als wolkammer gevestigd had, werd in dit jaar aldaar gevat en gevankelijk naar Leeuwarden, gebragt, wordende na een proces van ruim een jaar, voor vijf jaren uit Friesland gebannen, en zulks enkel en alleen omdat hij in 1787 lid was geweest van het defensiewezen in Franeker (zie EEKHOFF t. a. p. bI. 425).
___________________________________________________________
08-04-1774: Eelco Alta, predikant te Bozum en patriot, voorspelde in zijn aan hem toegeschreven boek “Philosophische Bedenkingen over de Conjunctie van de Planeten Jupiter, Mars, Venus, Mercurius en de Maan” dat de wereld zou vergaan. De voorspelling veroorzaakte onrust onder de bevolking in Friesland, maar niet in de andere provincies.
Eise Eisinga besloot een planetarium te bouwen om dit soort voorspellingen te ontkrachten.
12-03-1774 en 06-04-1774 Conjunctie van de Planeten, Leeuwarder Saturdagse Courant | “inderdaad hunne onkunde belyden in de wetten der beweeginge van dezelve”
23-06-1823: Jacob van Lennep en Dirk van Hoogendorp bezoeken op hun voettocht door Nederland ook het Planetarium
04-10-1826: Het Planetarium wordt door Eise Eisinga verkocht aan de Staat der Nederlanden
30-11-1826 Aanbieding Portretschilderij Eise Eisinga
___________________________________________________________
Naar Eise Eisinga
Naar artikelen over Planetarium
Naar 07-07-1821 Bezoek van Groninger boeren aan het Planetarium