1840 Tolk der Vrijheid; E. Meeter; M. J. Rienks; J. H. Bolt; A. Sonius

___________________________________________________________

Koning Willem II werd ingehuldigd op 20-11-1840 in de Nieuwe Kerk te Amsterdam en maakte daarna met zijn echtgenote en kinderen “Feesttogten van 1840 – 1842” door Nederland.
Enerzijds om zich aan den volke te vertonen en anderzijds de “opstandige en republikeinse gedachten” te temperen.

E. Meeter had sinds 1837 republikeinse gedachten en hij was niet de enige.  Groen van Prinsterer, Thorbecke, Donker Curtius waren gedachten aan het ontwikkelen om de macht van de Koning in te perken en meer in de richting van democratie te gaan. Het duurde tot 1848 toen Koning Willem II – onder druk van de opstanden in andere Europese landen – “in een nacht liberaal werd“.

Vele schotschriften en wat dies meer zij werden verspreid. De toen bestaande Couranten waren niet bepaald kritisch op de Regeering van Koning Willem I en II. Op 01-06-1830 werd door Koning Willem I een wet ingevoerd waar op   “beschimping, hooning, belastering, belediging” van het Koningshuis zware straffen stonden. Oftewel: kritiek op de Koning op zijn beleid kon anders uitgelegd worden!

E. Meeter voelde aan dat een eigen krant kans van slagen had en verzocht de drukker J. H. Bolt de krant te drukken en uit te geven:

03-02-1840 Algemeen Handelsblad, maandag  AMSTERDAM, Zaturdag 1 Februarij.
— Te Groningen is een nieuw dagblad verschenen, onder den naam van Tolk der Vrijheid. Wij hebben daarvan het eerste nommer of proefblad voor ons liggen, bevattende het prospectus waarin de redactie belooft, al de handelingen der regering naar vrijzinnige beginselen te zullen beoordeelen. 

___________________________________________________________

08-03-1840 Arnhemsche Courant, zondag
Groningen, 4 maart.
Wij verzoeken de redactie der Arnhemsche Courant ten vriendelijkste in een van hare eerstvolgende nommers te willen vermeld, dat de uitgave van den Tolk der Vrijheid tot nog vertraagd is , doordien men den druker en uitgever van dit Blad, die overigens met de redactie niets gemeens heeft, — alléén omdat hij ons dagblad drukken en uitgeven wilde, — allerlei soort van onaangenaamheden op den hals heeft gehaald, die hem voor het tegenwoordige beletten, om met zekerheid van een goed gevolg, eenen aanvang met onze onderneming te maken. De redactie geeft daarom in GEENENDEELE haar voornemen op, maar zal alle middelen aanwenden, om de uitgave zoo spoedig mogelijk te doen plaats vinden. Zij hoopt hiertoe, langs den een’ of anderen weg eerstdaags in slaat te zijn gesteld. In haar eerste nommer zal zij publiek maken eenige der laakbare middelen, welke men in het werk gesteld heeft om den drukker en uitgever, J. H. Bolt, te noodzaken, althans gedurende de eerstvolgende dagen, de uitgave van ons dagblad te staken. Wij zullen ons daarbij niet ontzien de aristocraten te noemen’ welke hierin hunne rollen hebben gespeeld ; — vooral in den tegenwoordigen tijd dienen zulke wezens der natie bekend te zijn.
De Redactie van den Tolk der Vrijheid

De drukker, J. H. Bolt, werd door “…..” tegengewerkt en de publicatie van het eerste nummer werd vertraagd. 

___________________________________________________________

14-04-1840: De redactie van de Vlissingsche Courant vraagt zich af welke richting de Tolk der Vrijheid opgaat:
“het orgaan van de weldenkende landgenooten te worden” of “slechts een oppositie-blad” of ….?
___________________________________________________________

16-04-1840: De Vlissingsche Courant drukt af de tekst van een in de Tolk der Vrijheid opgenomen adres, voorzien van een honderdtal handteekeningen, van landgebruikers en Ingezetenen uit den burgerstand te Winschoten, aan Z. M. en de Tweede Kamer gerigt, tot het erlangen inzonderheid van verbeteringen in het verkiezings-stelsel.
___________________________________________________________

21-04-1840: De Groninger Courant veegt de vloer aan met “De Tolk der Vrijheid” | De inhoud doet denken aan de discussie over Corona, Stikstof en klimaat op de huidige “Sociale Media”?

___________________________________________________________

08-05-1840: De Burgemeester van Ten Boer geeft weerwoord op een artikel in het “beruchte” Dagblad de Tolk der Vrijheid betreffende de inboedelverkoping wegens het niet betalen van schoolgeld
Op 11-05-1840 volgt een weerwoord van L. T. Scheurholts
___________________________________________________________

De publicaties over de inboedelverkoping hebben tot gevolg dat de redacteur/schrijver E. Meeter en uitgever J. H. Bolt voor het gerecht gedaagd worden wegens het honen e.d. van een overheidsdienaar.
Ook andere publicaties in de Tolk der Vrijheid hebben tot gevolg dat er redacteuren/schrijvers voor het gerecht gedaagd worden.
Vanaf 12-06-1840 worden in vele couranten bericht opgenomen over de procedures.
Tegen de vonnissen werd hoger beroep en cassatie ingesteld tot aan de Hoge Raad. Al deze procedures duren al met al tot in 1842.

De belangrijkste gedaagden en verdachten zijn:
Eijlert Meeterredacteur, schrijver; * Oude Pekela, later vertrokken naar Engeland en aldaar zijn memoires in het Engels gepubliceerd; deze memoires zijn pas in … in het Nederlands vertaald en uitgegeven.
J. H. Bolt, uitgever, drukker,
M. J. Rienks, schoolmeester, * Pieterburen, zoon van Jan Johannes Rieks, die met ondermeer Klaas Jans Beukma en Marten Douwes Teenstra tezamen met Sieds Johannes Rienks het Planetarium van Eisse Eisinga bezocht heeft
A. Fets, toneelspeler
A. Sonius, * Groningen

mr Dirk Donker Curtius behandelde het cassatieverzoek ij de Hoge Raad der Nederland. Donker Curtius was liberaal en kon aan de hand van de ten laste leggingen in zijn verweerschriften de noodzaak tot een Grondwetsherziening benadrukken. Ook hij zal in zijn achterhoofd gehad hebben dat publicatie van bepaalde gedachten door de Koning als beledigend ervaren kon worden, maar in een rechtzaak diende de waarheid gevonden worden, waardoor je veel vrijer kon spreken en schrijven. Donker Curtius is er dan ook goed voor gaan zitten en van zijn pleidooien kan niet gezegd worden dat ze aan de “korte kant” zijn! Toch schreef hij over dingen waar we ook nog in 2022 mee worstelen en over discuseieren.
mr Dirk Donker Curtius loodste 1848  met Thorbecke de Grondwetsherziening met instemming van Koning Willem II door het Parlement.

___________________________________________________________

Naar De Tolk der Vrijheid: de procedures