___________________________________________________________

07-04-1970 Nieuwsblad van het Noorden, dinsdag
RADIOREPORTER GEMOLESTEERD, AUTO VAN MINISTER BEWERKT
Vechtpartijen Brandende fakkels Steen door caféruit
Chaos in Zuidlaren: boeren rebelleerden
(Van een onzer verslaggevers)
GROOT TUMULT gisteravond in de voorzaal van hotel Enting in Zuidlaren: boeren uit het Noorden, die met brandende fakkels het café binnendringen, een enorm gedrang en geschreeuw, gevolgd door een complete vechtpartij.
Een vuistgrote kei vernielt met enorme kracht een caféruit, luidschreeuwende actieleiders trachten heetgebakerde collega-landbouwers tot kalmte te brengen, radioverslaggever Cees Gravendaal wordt door woedende boeren gemolesteerd (hij kan nog juist zijn apparatuur in veiligheid brengen), schrijvende journalisten moeten hun notitieblocs wegmoffelen om erger te voorkomen, de auto van de minister wordt met brandende fakkels en lippenstift bewerkt.

Deze beelden waren gisteravond te zien in hotel Enting te Zuidlaren. Een demonstratie van noordelijke boeren, die waardig en rustig moest verlopen ging volledig de mist in. Een complete chaos kon niet door de leiders bijtijds worden beteugeld.
Aanleiding tot dit alles was het bezoek van minister Lardinois van Landbouw aan de drie noordelijke provincies. Gistermorgen hadden de boeren reeds uitvoerig en vrij gedisciplineerd gedemonstreerd in Bedum.
Gisteravond waren ongeveer duizend landbouwers naar Zuidlaren getogen om nogmaals de minister van hun ongenoegen te laten blijken. Opnieuw had men spandoeken meegebracht. Tevens was men voorzien van fakkels en enige donderbussen om een en ander luister en kracht bij te zetten.
Tijdens het eerste uur verliep alles rustig en ordelijk. Echter naarmate de tijd vorderde steeg ook de spanning. Men wilde de minister naar buiten hebben; bij de geluidswagen. ‘Laat hij verdomme naar buiten komen, binnen zit hij ons geld op te vreten!‘, zo werd luidkeels geschreeuwd.
De leden van het actiecomité deden alle moeite om de roerige menigte in bedwang te houden. Men liet een politieauto met geluidsinstallatie aanrukken om de verzamelde boeren te kunnen toespreken.
Tegen half acht werden de fakkels ontstoken. Er werd een rondgang over de winterse Brink gemaakt.
In spreekkoren werd — evenals ‘s morgens in Bedum — luidkeels geroepen: Lardinois, ha-ha-ha!

Tegen acht uur raakten de gemoederen te verhit. De omroeper van het NOS-journaal was juist bezig een bericht over het bezoek van Lardinois aan het Noorden voor te lezen, toen plotseling ongeveer veertig boeren met brandende fakkels de cafézaal binnenstormden.
Personeel van het hotel en agenten van de Rijkspolitie werden ruw terzijde geduwd. Op dat moment werd ook met een veldkei een grote caféruit doorboord. De glasscherven vlogen ver in het rond. Niemand werd echter door de kei of de scherven geraakt.
Achter in het café ontstond toen een vechtpartij. Er vielen ferme klappen. Personeelsleden van het café deden alle moeite de brandende fakkels te bemachtigen. Na enige tijd gelukte dat.

Wit van woede
Inmiddels waren ook leden van het actiecomité het café binnengestormd om te trachten nóg erger te voorkomen.  

‘Wij willen die kerel naar buiten hebben,” zo schreeuwden enkele boeren, wit van woede.
Die kerel — minister Lardinois — was zich op dat moment van geen kwaad bewust. Elders in het hotel vergaderde hrj met afgevaardigden van een groot aantal landbouworganisaties.
Toch gelukte het de actiecomitéleden de heethoofden wat tot rust te brengen. Toen men echter aanstalten maakte om naar buiten te gaan — en de politie de cafédeur opende — drong opnieuw een aantal boeren naar binnen. Nogmaals ontstond er een tumult. Er waren echter ook vele boeren, die meewarig het hoofd schudden
(Vervolg op pagina 2)
Boeren rebelleren
(Vervolg van pag 1)
en mompelden: ‘Ik doe nooit weer aan een actie mee; dit is je reinste rebellie’.

Op dat moment bevond zich ook de voorzitter van het actiecomité, de heer J. de Waard uit Zuurdijk, zich in het café. Met veel moeite kon hij zich verstaanbaar maken.
Zijn woorden waren: ‘Jongens, jongens, vanmorgen hebben wij ons waardig gedragen. Dat heeft indruk gemaakt, ik weet dat. Laten we de zaak nu niet verpesten. Dit is een actie in een actie. Dit gaat verkeerd.‘

Naast de heer De Waard bevond zich op dat moment de radioverslaggever Cees Gravendaal uit Groningen. Hij maakte opnamen van de gesprekken tussen de heer De Waard en enkele opstandige boeren. Dit bleek echter bij de boeren in verkeerde aarde te vallen.
‘Donder die vent de zaak uit! Laat horen wat je opgenomen hebt. We willen niet dat je iets uitzendt’, zo werd driftig geschreeuwd.
Van alle kanten werd geduwd. Ook de schrijvende pers werd nauwlettend in de gaten gehouden. Uit voorzorg brachten enkele journalisten hun aantekeningen in veiligheid.
De aanwezige landbouwers wilden na veel gepraat de zaal wel verlaten op voorwaarde, dat de opnamen van de heer Gravendaal niet werden uitgezonden.

De radioverslaggever trof later een regeling met de heer De Waard.
Overeengekomen werd dat de opnamen niet zullen worden uitgezonden. Commentaar van de heer Gravendaal was: ‘Ik ben partij in dit conflict tussen pers en demonstranten en heb besloten daarvan niets uit te zenden.”

Nog geruime tijd bleef het rumoerig voor het hotel. De Rijkspolitie hield een oogje in het zeil. Minister Lardinois heeft gisteravond laat tijdens een korte persconferentie verklaard, dat hij bereid zou zijn geweest een delegatie van de demonstranten te ontvangen.
Minister Lardinois: ‘Ik heb dit duidelijk kenbaar gemaakt, maar ik heb geen verzoek ontvangen. De demonstratie in Bedum is waardig verlopen. Het is niet uit de hand gelopen. Ik weet, dat de landbouw vandaag de dag een moeilijke overgangsfase doormaakt. Vooral in het Noorden is dat het geval, want hier is men zeer grondgebonden. De alternatieven zijn hier geringer en ook de werkgelegenheid in het Noorden speelt uiteraard een grote rol. Een aantal boeren in het Noorden ziet het niet meer. Ik weet dat en ik heb daar begrip voor, maar men moet niet alles de minister van Landbouw verwijten. Het ontbreekt gewoon aan de alternatieven. De landbouworganisaties weten dat en zeggen dat aan hun leden. Per individu kun je daar bitter weinig aan doen. Ik wil er echter direct aan toevoegen, dat het landbouwbeleid door de opiniebladen té negatief en té eenzijdig is en wordt belicht. Dit heeft de onlustgevoelens verhevigd. Dat is niet alleen in Nederland het geval, ook in het buitenland zie je dat verschijnsel’, aldus de minister.

Een ruit van hotel Enting moest het gisteravond bij de rumoerige boeren-demonstratie ontgelden.

___________________________________________________________

Minister Lardinois temidden van Friese plattelandsvrouwen, nadat deze de bewindsman op zachtzinnige wijze hadden ontvoerd. De minister stelde de actie blijkens zijn woorden zeer op prijs.

Friese boerinnen geven minister Lardinois na ‘ontvoering’ suikerbrood
(Van een onzer verslaggevers)
Minister Lardinois van Landbouw, die een driedaags werkbezoek brengt aan de drie Noordelijke provincies, is vanmorgen op ludieke wijze door 80 Friese boerinnen uit de gemeente Ooststellingwerf „ontvoerd”.
De vrouwen vroegen de minister in de Burgstede in Haulerwijk met hen mee te gaan voor een gesprek in café-restaurant De Zon in Oosterwolde.
De minister stemde toe en reed achter de bus met boerinnen in zijn eigen auto naar Oosterwolde. In de wagen zat ook mevrouw Kleinstra, voorzitster van het actiecomité, want de vrouwen vertrouwden niet dat de minister alleen achter de bus aanreed.
In café-restaurant De Zon sprak de minister met de Friese vrouwen ruim drie kwartier over de sociale aspecten van het landbouwberoep. De minister vond de eisen die de vrouwen aan hem overbrachten niet onredelijk en zegde toe de zaak te zullen bestuderen.
Hij kreeg een suikerbrood aangeboden, dat driemaal zo groot was als een normaal brood. „Voor de drie dagen,” zeiden de vrouwen, „dat u van uw vrouw vandaan bent.”
De vrouwen vonden de actie geslaagd en de minister reageerde volgens hen heel spontaan. „Als hij niet was meegegaan,” aldus de vrouwen, „zouden we geprobeerd hebben hem met zachte drang mee te krijgen.”
Dit bleek niet nodig, want toen minister Lardinois de delegatie van de vrouwen zag, vond hij het een leuk idee en hij stelde deze ontmoeting meer op prijs dan het gebeuren van gisteravond in Zuidlaren.
De vrouwen vormden een kring om hem heen zodat hij niet weg kon en boden hem voorts een Makkumer bord versierd met bloemen aan, waarop de Friese spreuk: „Sizzen is neat mar en is in ding” („Geen woorden maar daden”).
De Friese maatschappij voor landbouw zal geen verdere acties ondernemen.

___________________________________________________________

Naar 1970 Boerenacties