| ___________________________________________________________ |
28-07-1975 Nieuwsblad van het Noorden,
NOORDER RONDBLIK Boerenpracht trekt veel belangstelling
De expositie van klederdrachtssieraden „Boerenpracht en visserstooi“, momenteel te zien bij juweliershuis Stuart in Assen, loopt op z’n einde.
Een bezoek aan de vitrines, waarin de meest uiteenlopende oude sieraden liggen uitgestald, is voor de liefhebbers mogelijk tot 9 augustus.
De tentoonstelling van streeksieraden heeft al tienduizenden bezoekers getrokken in het museum Boymans-Van Beuningen in Rotterdam, begin van dit jaar. In Assen loopt de belangstelling weliswaar niet zo’n vaart; er blijkt in Drenthe en Groningen altijd nog veel animo te bestaan voor oude schoonheid. Vooral vrouwenverenigingen toonden de afgelopen maanden belangstelling voor de gouden en zilveren oorijzers, bellen, strikken, klokken en kroontjes.
Volgens de catalogus van „Boerenpracht en visserstooi” is het merkwaardig, dat de Nederlandse klederdrachten zo weinig bekend zijn.
Oorspronkelijk werden alle sieraden zuiver functioneel gemaakt. Later ging men ertoe over deze zoveel mogelijk te verfraaien. De goud- of zilversmid wilde zijn produkten verkopen, maakte ze daarom niet alleen zo goed mogelijk, maar met gevoel voor decoratie en schoonheid. De afmeting van functionele speldeknoppen bijvoorbeeld werd groter, de vorm fraaier en de versiering rijker gemaakt door draadwerk, poliplaatjes, granaatjes, bloedkoraaltjes, pareltjes of diamanten. De artistieke en de technische bekwaamheid van de goud- en zilversmid stond op een hoog plan.
Voor de bezoekers van de tentoonstelling lijkt het onbegrijpelijk hoe kleine draadspinnetjes, op ongelofelijk snelle wijze door jonge meisjes gemaakt, door de meestersmid tot een gaaf en harmonieus geheel zijn samengevoegd. Het graveerwerk werd eveneens op bewonderenswaardige wijze uitgevoerd.
Dat sieraden in de loop der tijd duidelijk werden gehanteerd als statussymbolen laat de expositie eveneens zien. Jonge meisjes in Zeeland werkten vroeger een jaar om een zilveren oorijzer te kunnen kopen.
In Noord-Holland moest men veertig koeien op stal hebben om een gouden oorijzer te mogen dragen en minstens vijfentwintig voor een zilveren.
Afgezien van sieraden van (edel) metaal kende de vrouw nog andere wijzen van opschik. De Axelse vrouw maakte op lange winteravonden prachtige beuken, geheel versierd met kralen van allerlei kleuren en met lovertjes.
„Boerenpracht en visserstooi” toont ook sieraden, waarvan het functioneel gebruik volslagen onbekend is. In één vitrine liggen op oorijzers gelijkende voorwerpen van goud, waarvan tot dusver niemand het gebruik kent. De platen zijn groter dan die van normale oorijzers en lopen ovaal rond. Het is bekend, dat de platen zich ontwikkelden uit het uitbuigen en plat maken van de oorijzeruiteinden. Deze platen boden de goudsmid mogelijkheden tot bewerken en decoreren. In het zuidelijk deel van Noord- Holland en in Zuid-Holland kunnen aan de zogenaamde „boekjes”, waaraan ‘n ringetje is bevestigd, hangers worden aangebracht.
In de drie noordelijke provincies zijn de platen op het oorijzer „schoppen”- vormige stiften geworden, vaak geheel dicht, met geperste versiering, of open met veel draadwerk en plaatjes.
Op de tentoonstelling zijn ook kapspelden te zien, evenals voorhoofdnaalden. De oorsprong van dit sieraad staat niet vast. Volgens de overleveringsverhalen zou de voorhoofdnaald gemaakt zijn om een moedervlek te bedekken op het voorhoofd van een Noordhollandse burgemeestersdochter. Gegraveerd opgemaakt met goude draadwerk of overvloedig bezaaid met diamanten was de voor hoofdsnaald een graadmeter voor de financiële positie van de draagster. Het sieraad werd gedragen in Noord-Holland, Friesland en Groningen. De wijze van dragen hield een indicatie in.
Op het voorhoofd, naar links in de muts gestoken: de vrouw was gehuwd; naar rechts in de muts gestoken: ongehuwd.
In de drie noordelijke provinciën had men ook wel min of meer halvemaan vormige, symmetrisch opgebouwde platen van goud of zilver als voorhoofdstooi. Voor wie interesse heeft in de versieren sierkunsten is de expositie in Assen zeker aan te bevelen.
| ___________________________________________________________ |
Naar Groninger Dracht e.d.