| ___________________________________________________________ |
24-12-1957 Winschoter Courant, dinsdag
Culturele prijzen 1957 voor Johan Dijkstra en J. S. van Weerden
Van de culturele prijzen voor de provincie Groningen is voor ’t jaar 1957 de beroepsprijs toegekend aan de kunstenaar Johan Dijkstra te Groningen en de amateurprijs aan de heer J. S. van Weerden te Leens.
De heer Dijkstra, in 1896 te Groningen geboren, ontvangt de prijs niet op grond van één bepaalde vorm van zijn werkzaamheid, maar veeleer juist vanwege het totaal van zijn veelzijdige actviteiten en het vele, dat hij ook gedaan heeft ter bevordering van de belangstelling voor de beeldende kunst.
In 1918 behoorde hij met Wiegers, Altink e.a. tot de oprichters van de bekende Groninger schildersbent „De Ploeg”; in 1924 won hij de Willink van Collempriis. Hij heeft met geestdrift alle grafische technieken beoefend en alle genres van schilderkunst. Behalve de „vrije” kunsten boeiden hem echter ook de gebonden kunsten: hij maakte ontwerpen voor wandkleden en verder boekillustraties, toneeldécors, wandschilderingen en in het bijzonder glas-in-lood-ramen, waaronder het kerkraam te Dordrecht een hoogtepunt vormt. Onder zijn werk verdient de reeks van tekeningen en etsen naar dorpen en landschappen in onze provincie afzonderlijke vermelding. Deze werken hebben behalve artistieke waarde ook een documentaire betekenis, terwijl daaruit tevens de grote gehechtheid van de kunstenaar aan het Groningerland en al wat Gronings is blijkt.
Johan Dijkstra, is reeds talloze jaren de ziel geweest van de studentensubvereniging „Dye Linetreckers”. Ook heeft hij door zijn kritieken inde pers die bewust zijn afgestemd op een breed publiek en vaak uitweidingen bevatten over de beoefende technieken, belangstelling gewekt voor allerlei uitingen van beeldende kunst.
De heer J. S. van Weerden, geboren in 1888, gepensioneerd hoofd ener school te Leens, heeft zijn tijd en werkkracht een leven lang gewijd aan de cultuur en de culturele verheffing van onze provincie. Naast het waardevolle werk, dat door hem voor de geschiedschrijving is verricht moet zijn grote belangstelling voor de culturele en sociaal-economische ontwikkeling van het heden worden genoemd, Van zijn historische belangstelling en kennis getuigen de uitgave „Het Leesgezelschap van Leens van 1790-1950″, de „Marnememories” (een reeks van doorwrochte artikelen over de historie van de Marnestreek, waarvan er nu ruim 80 zijn verschenen) en de geschiedschrijving van de Westpolder, waaraan hij werkt.
De heer Van Weerden is voorts als secretaris van het Ommelander Streekmuseum zeer actief, hetgeen duidelijk bleek bij de tentoonstelling te Winsum en de expositie „Verhildersum herleeft”, waarin hij een groot aandeel leverde.
Als president van de kerkvoogdij der herv. gemeente te Leens deed hij veel voor de totstandkoming van de restauratie der kerk en thans is hij bezig fondsen te verzamelen voor de restauratie van het prachtige orgel van deze kerk.
Hij hield als deskundig en toegewijd voorstander van de Groninger taal en literatuur boekbesprekingen en causerieën voor de Regionale Omroep Noord en werkt tegenwoordig mee aan een Groninger taalrubriek.
Tenslotte kan nog worden vermeld, dat de heer J. S. van Weerden voorzitter is van de sociologische commissie van de stichting „Noord Groningen”.
De prijzen zullen worden uitgereikt door de Commissaris der Koningin op 17 februari in de statenzaal van het provinciehuis.
| ___________________________________________________________ |
17-02-1958 Nieuwsblad van het Noorden, maandag
Culturele prijzen der provincie uitgereikt aan Johan Dijkstra en J.S. van Weerden (Leens) Waardering voor beider cultuurpedagogische arbeid
Vandaag, 17 februari, de verjaardag van de provincie Groningen, heeft de commissaris der Koningin, mr. W. A. Offerhaus, de culturele prijzen van de provincie over het jaar 1957 uitgereikt in een plechtigheid in de Statenzaal van het Provinciehuis.
De beroepsprijs ging naar de kunstschilder, glazenier en criticus Johan Dijkstra en de amateurprijs naar de heer J. S. van Weerden te Leens, oud-hoofd der school te Zuurdijk, die zich bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt op het gebied van de lokale geschiedenis en cultuur.
De plechtigheid werd bijgewoond door tal van autoriteiten en genodigden.
Oók ter stimulering
De provincie is verheugd, dat er in haar midden wederom cultuurdragers gevonden zijn, die de culturele prijzen waardig zijn”, aldus sprak de Commissaris der Koningin, mr. W. A. Offerhaus.
„Het is al eens eerder gezegd: deze prijzen ingesteld niet alleen ter beloning, maar ook ter stimulering. En zo heeft de toekenning ervan dan ook een opvoedkundige strekking”.
Spreker wijdde vervolgens uit over de pedagogie met betrekking tot de cultuur, over het nagaan van wat uit vroegere tijden overgeleverd is en het aansluiten daarop in onze cultuur. Hij behandelde de verschillende vormen van zelfexpressie en dezelver betekenis voor het individu en voor de gemeenschap. De beoefeningen en oefeningen van de kunstuitingen noemde spreker vormen van recreatie.
Met de pedagogie der cultuur nu, zo de meende de commissaris, hebben beide prijswinnaars zich bezig gehouden.
„De heer Van Weerden“, zo zei hij, „heeft veel belangstelling voor het streekeigene en heeft dit ook uitgedragen en aldus bevorderd de appreciatie voor het eigen gewest gegroeide, terwijl hij de historie hiervan niet verwaarloosde. Hij heeft zo de Groningers doen voelen dat dit alles ook op cultureel gebied belangrijk is.
Onvervangbaar
Maar wil men tot zelfexpressie dan zal deze expressie moeten geschieden met de eigen middelen, die de mensen ten dienste staan, en één van deze middelen is voor veel mensen in ons gewest het Gronings, welks kernachtige zegswijzen en humor onvervangbaar zijn en niet om te zetten het Nederlands.
„De andere prijswinnaar, de heer Dijkstra”, zo vervolgde de commissaris, „heeft ook veel tot de opvoeding van velen bijgedragen; misschien waren zij niet zo jong als de leerlingen van de eerstgenoemde prijswinnaar, maar wel op een nog ontvankelijke leeftijd, namelijk de studenten aan onze Universiteit. Maar ook tot een bredere schare heeft hij geregeld gesproken en spreekt hij nog wekelijks of maandelijks, namelijk tot allen, die zijn kritieken lezen van de schilderijententoonstellingen.
Volgens Oscar Wilde is óók kritiek een schepping. De heer Dijkstra is kunstenaar en criticus en zo doet hij, geleid door zijn kunstenaarsvisie, een zeer groot aantal mensen meer genieten van tentoongestelde kunstwerken”, aldus de Commissaris der Koningin.
Lokale geschiedenis
De heer H. D. Louwes te Zuidhorn hield een toespraak tot de prijswinnaar J. S. van Weerden te Leens, oud-hoofd der school te Zuurdijk. De heer Louwes schetste allereerst de persoon van de heer Van Weerden, die in en dóór zijn functie van onderwijzer en schoolhoofd „een stuwende en helpende kracht in het gehele dorpsleven is geweest, met wijsheid, tact en oprechte wil tot dienen”.
Tot het verwerven van de culturele amateurprijs heeft volgens spreker vooral bijgedragen de werkzaamheid van de heer Van Weerden op het gebied van de lokale geschiedenis en cultuur.
Hoe klein Zuurdijk en de Marne ook zijn, zij werden zeker beroerd door wat er in een veel grotere kring plaats had. Lokale historie is een specialisatie van de geschiedeniswetenschap. Zij is niet goed te volbrengen zonder een grote liefde voor de regio en zij wordt eerst recht vruchtbaar wanneer de vorm gevonden kan worden het resultaat van deze studie tot gemeengoed te maken”. Aan al deze voorwaarden heeft de heer Van Weerden voldaan, meende de heer Louwes, die hierna als een van de resultaten van die specialisatie noemde de verhandeling over de geschiedenis van het leesgezelschap Leens. Voorts vermeldde spreker de bekende Marnememoires van de heer Van Weerden in het te Leens verschijnende weekblad De Hoogelandster.
Zelfbewustzijn
In het feit, dat het provinciaal bestuur de heer Van Weerden deze onderscheiding toekent, zag spreker een symbool, „want U is één dergenen die het besef van zelfbewustzijn en de wil tot handhaving van een eigen levenssfeer van onze provincie mede hebt gewerkt en verstevigt. Het zwaartepunt van ons nationale leven verplaatst zich, zowel in het economische als het culturele, steeds meer naar het „westen”.
Wij zullen meer dan moeite genoeg hebben onze mensen en onze welvaart vast te houden en te versterken en ons te handhaven als een meetellend deel van ons vaderland.
Spreker besloot zijn rede met te zeggen: „Op velerlei gebied hebt gij in moeilijke tijden een gezond, beheerst en voornaam besef van onze Groninger eigen aard met zijn taal als voertaal hoog gehouden. U kunt zich daarom met vol recht verheugen — U en de uwen — in de erkenning door ons provinciaal bestuur voor uw arbeid in dezen.
Veelzijdig
De heer W. Jos de Gruyter gaf een karakteristiek van Johan Dijkstra en zijn werk. Johan Dijkstra had de prijs gekregen wegens het totaal van zijn veelzijdige activiteiten en het vele dat hij heeft gedaan ter bevordering van de belangstelling voor de beeldende kunst. Met geestdrift heeft hij alle grafische technieken beoefend (houtsnede, ets, litho) en alle genres van schilderkunst (portret, landschap, figuur enz); hij maakte ook ontwerpen voor wandkleden en boekillustraties en vervaardigde toneeldecors, wandschilderingen en in het bijzonder glas-in-loodramen zoals het kerkraam te Dordrecht.
De winnaar van de amateurprijs J. S. van Weerden uit Leens, hield een rede in het Grunnens. Hij pleitte ervoor dat het platteland weer bewoonbaar gemaakt wordt, ook in cultureel opzicht. Daarvoor is echter kennis van de ontwikkeling van de samenleving van vroeger nodig, zeide hij, kennis van de eigen taal, een goed tijdschrift, dat de Groningers samenbindt en als leidraad kan dienen en kennisneming van de streekgeschiedenis. Volgens spreker was er grote behoefte aan een leerboekje voor de scholen over de streekgeschiedenis, met daarbij een uitgebreid handboek voor de leerkrachten.
De bijeenkomst werd besloten met een dankwoord door de commissaris der Koningin, mr. W. A. Offerhaus. In de gangen van het Provinciehuis en in het Groninger Museum zijn tentoonstellingen ingericht van werken van Johan Dijkstra.
In het Provinciehuis zijn vanmiddag de culturele prijzen 1957 officieel uitgereikt. Men ziet hierboven de Commissaris der Koningin in deze Provincie, mr. W. A. Offerhaus, geflankeerd door (links) de kunstschilder Joh. Dijkstra, die de beroepsprijs won, en (rechts) de winnaar van de amateurprijs, de heer J. S. van Weerden te Leens.
| ___________________________________________________________ |
Naar Meester J. S. van Weerden