| ___________________________________________________________ |
17-04-1982 Nieuwsblad van het Noorden, zaterdag
NOORDER RONDBLIK • De portretschilder B. W. Kunst
Berend Wierts Kunst, geboren 21 mei 1794 in Nieuwolda als tweede zoon van de molenmaker Wiert Luitjens Kunst en Jenneke Berents Bakker, is één van de’ bekendste portretschilders die Groningen heeft voortgebracht.
Op 31-jarige leeftijd kreeg hij een prijs, groot acht gouden ducaten, van het toenmalige Genootschap tot bevordering van teken-, schilder,- graveer- en beeldhouwkunst voor een olieverfschilderij, voorstellende het gezicht van een apostel. Hij was toen pas kort intensief met de schilderkunst bezig.
Berend begon zijn loopbaan als bakker in de bakkerij die zijn vader hem schonk om de kost te verdienen. Nergens in de geschriften die over hem zijn verschenen, wordt melding gemaakt van een opvallende belangstelling voor tekenen tijdens zijn; jeugd. Het lijkt dan ook waarschijnlijk dat in die periode van zijn leven Berend zich qua kunstzinnigheid niet onderscheidde van zijn broer Johannes, die later in zijn geboortedorp een zaak in manufacturen en spiritualiën begon. Maar al tijdens zijn bakkersperiode veranderde dit en na verloop van tijd besteedde hij al zijn vrije tijd aan tekenen en schilderen.
Pas in 1822 nam Berend Kunst de beslissende stap en hing bakkerskostuum aan de wilgen.’ Hij was inmiddels getrouwd met Aukje Roda, die hem vijf dochters en twee zonen had geschonken. Hij vestigde zich in de Groninger Peperstraat en werd lid van het Genootschap tot bevordering van teken,- schilder,- graveer- en beeldhouwkunst. Een jaar nadat hem door het genootschap een prijs werd toegekend, maakte zijn werk deel uit van een expositie in Amsterdam. Daar werden ook werken tentoongesteld van onder andere Kruseman en de Brit Hodges.
Wat Berend Kunst echter beroemd maakte, waren zijn portretten van bekende en onbekende tijdgenoten, die hij tijdens zijn vele reizen vervaardigde.
[]
Wijlen ds. E.J.F. Smits, Hervormd predikant in Adorp, raakte jaren geleden geboeid door de schilder en een groot deel van de gegevens die over Berend Kunst bekend zijn, zijn door hem boven water gebracht. Ze zijn verzameld in een boek, dat na het overlijden van ds. Smits aan de hand van zijn aantekeningen werd samengesteld door drs. P.J. Huizinga uit Groningen. Het is getiteld “Berend Kunst, reizend portretschilder“.
Ds. Smits achterhaalde onder meer het werkregister dat de schilder gedurende 50 jaar bijhield en hieruit blijkt hoeveel hij reisde – niet alleen door heel Nederland, maar ook door Duitsland, Denemarken, Noorwegen en Zweden.
Hij portretteerde beroemdheden en personen wier nazaten later grote bekendheid zouden genieten: zo schilderde hij onder meer twee voorouders van de vroegere voorzitter, van de Tweede Kamer dr. L. G. Kortenhorst Deze portretten sierden jarenlang de werkkamer van de Kamervoorzitter. Ook verre voorvaderen van prins Bernhard, woonachtig in het vorstendom Lippe Detmold, poseerden voor hem.
Andere grote namen die opduiken in het oeuvre van Kunst zijn onder andere Brenninkmeijer (de broers Cleméns en August Brenninkmeijer stichtten de latere kledinggigant C en A) en Koning (bewoners van het Huis te Wedde).
Hij schilderde Twentse textielindustriëlen, rijke ondernemers uit de Zaanstreek en de Groninger Kanaalstreek en havezathen in Drenthe. Ook portretteerde hij veel predikanten en grote boeren.
Toch was Berend Kunst tot de. tentoonstelling “Reünie van het voorgeslacht”, die in 1959 in het Groninger Museum voor Stad èn Lande werd gehouden, een vergeten schilder. Initiatiefnemer van deze expositie was ds. Smits, die de collectie ook bij elkaar bracht. Na de tentoonstelling nam de belangstelling voor Kunst sterk toe.
Door de naspeuringen van ds. Smits weten we nu, dat Kunst niet alleen schilder was, maar ook een man die zich bezig hield met andere zaken die in het leven belangrijk waren en zijn. Hij koesterde filosofische gedachten over goede en slechte smaak, liegen, lachen en het nut van de gierigheid. Deze overdenkingen placht hij in zijn vriendenkring ten gehore te brengen. In brieven aan zijn broer Johannes toonde hij zich niet bijster gelukkig met zijn woonplaats Groningen. “Voor omstreeks vier weeken verliet ik Groningen, welke plaats zoo weinig bekoorlijks voor mij heeft als een verrotte kool voor een groenwijf.
Gaarne zou ik mijn gezin elders verplaatsen, indien zulks niet met zoovele bezwaren gepaard ging- doch zooals ik zeide, voor vier weeken verliet ik mijn woonplaats om te Zwolle mijn fortuin te beproeven………”.
Zijn strenge oordeel over de Martinistad wordt echter iets begrijpelijker als blijkt dat Kunst, evenals vele andere en nog beroemdere vakgenoten, niet vrij was van geldgebrek en problemen kende bij het voldoen van de huishuur.. Hij stierf in Hoogezand, op de hoge leeftijd van 87 jaar.
Een zelfportret van Berend Wierts Kunst, geboren 1794 in Nieuwolda, overleden 1881 in Hoogezand
| ___________________________________________________________ |
Naar Groninger Dracht e.d.