| ___________________________________________________________ |
Elisabeth Amelie Eugenie van Beieren, * 24-12-1837, † 10-09-1898 Geneve x 24-04-1854 Wenen Keizer Frans Jozef I
| ___________________________________________________________ |
18-04-1940 Haarlem’s Dagblad, donderdag
Het Zwitsersche, Chalet te Santpoort.
Een herinnering aan de Keizerin van Oostenrijk.
Een van de allermooiste wegen uit deze omgeving is de Wüstelaan, loopende van het dorp Santpoort naar haar station aan de Jan Gijzenvaart. Van al het aantrekkelijke dat Santpoort den vreemdeling biedt, trekt deze prachtige wandelweg zeker den eersten prijs. Waarschijnlijk is de heerlijke frissche buitenlucht met de geur van de boschrijke omgeving die elke forens na zijn langen werkdag in Amsterdam met volle teugen inademt, wel in hoofdzaak aanleiding tot de welverdiende. reputatie van deze schitterende allee.
Hoofdzaak is echter het boomrijke gedeelte, dat nog niet door bouwspeculaties verloren is gegaan, bestaande uit de buitenplaatsen Spaarnberg, Spaarnheuvel, Us Honk, het prachtige Burgemeester Rijkenspark met badhuis en Kleuterschool en verder uit het beroemde Boschbeek.
Wat echter niet aan Santpoorters, vreemdelingen en forensen bekend is, is een klein stukje geschiedenis van het Zwitsersche Chalet dat zoowel door zijn interessante bouworde als door zijn ligging te midden van water en boschpartijen en met zijn hoogen heuvel op den achtergrond de aandacht van eiken bezoeker trekt.
Zonder twijfel is het bovenstaande mede aanleiding geweest voor Hare Majesteit de Keizerin van Oostenrijk om gedurende haar bezoek aan Holland in 1884 het Chalet te Santpoort als tusschenstation te kiezen.
De toenmalig beroemde Dr. Metzger te Amsterdam had als specialist op het gebied van rheumatiek bestrijding tal van vorstelijke patiënten onder zijn behandeling. Hiertoe behoorden o.a. de Aartshertogin Maria Valeria van Oostenrijk en haar moeder de Keizerin.
Wij lezen in de Oprechte Haarlemmer Courant van 13 Mei 1884, dat beide vorstinnen een bezoek brachten aan Santpoort, vermoedelijk om het Chalet te bezichtigen, dat volgens zeer betrouwbare bron door mevrouw Wüste geboren Baronesse Von Götsch aan haar voormalige landsvrouwe als pleisterplaats was aangeboden.
Dat Spaarnberg zelf niet was aangeboden, vond zijn oorzaak in de verbouwing van het groote huis, waardoor de familie Wüste zelf in het buitenland vertoefde.
Na het bezoek en een kijkje in de omgeving trokken de hooge gasten naar IJmuiden, waar een kijkje werd genomen naar de sluizen van het Noordzeekanaal en daarna een prachtig zeetochtje van ongeveer 2 uren aan boord van de Simson werd gemaakt.
Den 16den Mei bezochten de dames Marken, Edam en Zaandam, terwijl ze ‘s middags Santpoort wederom met hun bezoek vereerden. De merkwaardige Ruïne van Brederode werd bezichtigd, nadat eenige ververschingen in het fraai gelegen logement Velserend waren gebruikt.- (Naar men zegt vertoefde de keizerin bij haar eerste bezoek aan Santpoort in de Weiman tijdens de middaguren)
Den 17en Mei bracht de keizerin haar dochter Maria Valeria, aartshertogin van Oostenrijk naar het station te Amsterdam vanwaar de dochter naar Schönbrunn vertrok. Te 1 uur 5 vertrok de keizerin zelf per trein naar Santpoort. Een viertal paarden waren reeds gestald in den rijtuigstal van Spaarnberg, terwijl intusschen door den heer Ritter, die architect bij de verbouwing van het groote huis was, een ruiterpad dwars door de duinen werd uitgezet naar de bekende badplaats Zandvoort.
Hoewel bij het vertrek uit Amsterdam de keizerin nog geen besluit had genomen of ze naar Zandvoort zou rijden en den nacht in het Hotel Kaufmann zou doorbrengen of te Santpoort in het Chalet, werd tot het laatste besloten.
Eerst den 19den Mei kwam uit Santpoort de mededeeling dat de keizerin met een gevolg van 15 personen den 18den Mei in Zandvoort was aangekomen, waar in het Hotel Kaufmann onderscheidene appartementen voor eenige weken namens H.M. waren afgehuurd.
Maandag 19 Mei maakte H.M. haar morgenwandeling door Amsterdam en genoot van de indrukwekkende schoonheid van Heeren- en Keizersgracht met zijn hoog geboomte, zijn prachtige hoog steenen bruggen en de welverzorgde huizen uit Amsterdams gouden eeuw.
Bij haar terugkomst bracht ze haar gewone bezoek aan Dr. Metzger en om 1 uur vertrok ze wederom naar Santpoort. Ze reed met haar gevolg te paard naar Zandpoort en bleef aldaar overnachten, onder den naam van „Gravin Von Hohenembs“.
Den 26en Mei vertrok H.M. om half tien per spoor naar Amsterdam. Ze bezocht daarna Bracks Doelen Hotel, waar ze een lunch gebruikte en om 1 uur ging zij wederom naar Santpoort, alwaar de rijpaarden bij het Chalet gereed stonden en H.M. na zich verfrischt te hebben met een gevolg van 5 personen te paard zich naar Zandpoort begaf. Zij kwam daar omstreeks half 4 aan. Na het diner deed de keizerin onafhankelijk van het weer een uitgestrekte wandeling langs het strand.
Evenals alle andere dagen begaf zij zich vroeg ter ruste, aangezien zij iederen morgen om 5 uur op staat. Na het eenvoudige ontbijt besteedt ze dan de morgenuren aan wandelingen langs het strand.
Den 31en Mei is de keizerin na haar bezoek aan Dr. Metzger per spoor naar Hilversum vertrokken. Van hier liep ze naar Baarn en Soestdijk om daarna wederom naar Santpoort te vertrekken voor haar wandelrit naar Zandvoort. Hoewel de keizerin uitermate tevreden is over de bediening in het Doelen Hotel wenscht ze niet in Amsterdam te overnachten en geeft er de voorkeur aan om van de frissche zeelucht te genieten.
Opmerkelijk is dat ze elken dag haar souper door Bracks Doelen Hotel naar Zandvoort laat brengen.
Den 31en Mei vergezelden slechts 3 bedienden H.M. op haar rit door de duinen naar zee, terwijl het groote gevolg in Amsterdam bleef vertoeven.
Den 9 Juni woonde de keizerin de godsdienstoefening bij in de R. C. Kerk te Zandvoort. In den namiddag maakt zij een geforceerde wandeling langs het strand naar Wijk aan Zee, waaruit ten duidelijkste blijkt dat de behandeling haar zeer veel goeds heeft gedaan.
Den 10den Juni bracht H.M. haar laatste bezoek aan het Chalet. Dat ze ten zeerste tevreden was over haar schitterende pleisterplaats in ons mooie dorp en over de bediening in het Chalet moge blijken uit het feit dat ze aan het geheele perceel ter herinnering tal van cadeautjes heeft uitgereikt. Schijnbaar was de tevredenheid wederzijds aangezien nu nog door de nakomelingen van het toenmalig personeel met alle lof over haar vriendelijkheid wordt gesproken.
Den 11en Juni was de kuur bij Dr. Metzger geëindigd en keerde H.M. naar Beieren terug.
Voor het Chalet was de rust echter nog niet weergekeerd.
Volgens echt vaderlandsche gewoonte moest, ondanks de hoogheid van het bezoek, het huis met bezemen worden gekeerd. Kleeden werden geklopt, bedden gelucht, glazen gelapt en elk stofje met stoffer, bezem, plumeau enz. van zijn plaatsje verjaagd.
Niet omdat het noodig was. Verre van dat. Een dergelijke schoonmaak behoort tot de bekende Hollandsche zindelijkheid, zooals door elke Hollandsche huisvrouw wordt aangevoeld, door elken man met schouderophalen wordt begroet en door het buitenland niet wordt begrepen.
Santpoort J. S. VISSER
| ___________________________________________________________ |
Naar De Buitenplaats “Spaarnberg”