| ___________________________________________________________ |
03-12-1990 Leeuwarder Courant, maandag
Actieboeren zien weinig heil in Brusselse demonstratie
BRUSSEL – Het was tot op het laatst veel boeren nog niet duidelijk waarvoor of waartegen vandaag in Brussel wordt gedemonstreerd. De GATT-onderhandelingen gaan uit van een daling van de steun aan de agrarische sector met minstens 30 procent. Nederland wil daar 40 procent van maken en de tijd dat die steun wordt afgebroken verlengen met vijf jaar.
De landbouworganisaties willen wel dat er een akkoord komt tussen de belangrijkste landen ter wereld, maar vinden dat tevoren moet vaststaan dat er maatregelen worden genomen om de schade voor de boeren te beperken. Dergelijke maatregelen leiden vrijwel automatisch tot renationalisatie: elk land bedenkt eigen subsidies voor zijn boeren. Dat mag ook niet, ook daar moeten de boeren vandaag tegen protesteren. Het is moeilijk om daar teksten voor te vinden die op een spandoek passen.
Nederland is een van de landen die verdeeld zijn over het doel van het protest. De boven aangehaalde eisen zijn ontworpen door de landbouworganisaties en worden vandaag meegenomen als punt van onderhandeling met de boerenbonden uit andere EG-landen.
De actievoerders uit ‘de hele wereld’ die gisteravond al op de Grote Markt in Brussel bijeenkwamen om onderling de zaak door te spreken waren wars van nuances. Acties moeten duidelijk zijn en eenvoudig, anders komt er niks van terecht, was het algemene oordeel.
Wel, als het aan akkerbouwactievoerder Klaas Jan de Waard uit Kommerzijl, zijn collega Daan Dees uit Breskens, kortom de mensen die in landbouwkringen bekend staan als ‘de groep Emmeloord‘ ligt, alsmede aan drie bussen vol boeren uit het Italiaanse Brescia, aan de Amerikaanse boerenbond voor gezinsbedrijven, aan de Chilenen, Zambianen, Kenianen, Canadezen, Engelsen en Japanners, dan komt er voorlopig geen GATT-akkoord.
De Waard: „Je gaat toch niet demonstreren voor een steunverlaging van 30 procent? Dat is nog nooit vertoond.”
„Wij van de groep Emmeloord hebben altijd gezegd niet achter deze actie van de standsorganisaties te staan. Die nemen er straks ook nog genoegen mee als er nog meer dan 30 procent afgaat. Ik vind dat er beter geen akkoord kan komen dan een slecht akkoord.
Er is maar een mogelijkheid: je weet dat er overproduktie is, dus moet je kiezen voor een wereldwijde produktiebeperking. Dan spaar je meteen het milieu.”
Armoede
De Waard verder: „Gebeurt dat niet dan krijg je alleen maar armoede onder de boeren. Ik vind het hypocriet van de standsorganisaties om de boeren voor deze actie op te roepen. Waarom ik hier dan ben? Dat is eenvoudig uit te leggen: wij zoeken steun voor ons standpunt bij boeren uit andere landen in de wereld. En die zijn hier. Bovendien komt er soort alternatief overleg in de Heizelgebowuen onder de naam Gattastrofe. Daar zitten de Europese Groenen ook bij, heb ik begrepen.”
„Voor het overige wil ik natuurlijk ook wel eens weten welke onzin er hier vandaag weer wordt uitgekraamd. Maar braaf achter Varekamp c.s. aanlopen? Ben je gek? Wij zullen straks de Nederlandse boeren er wel op attenderen wat er echt gaande is. Actie? Dat betekent dat, inderdaad. De standsorganisaties hebben die actie afgezworen, ook de Groninger en de Friese Mij, ook de LMIJ. Je kunt je afvragen wat ze nog wel voor ons doen.”
Daan Dees uit Breskens: „Het akkoord dat nu dreigt te worden gesloten is een afspraak tussen mensen die in de handel zitten, mensen die elkaar hebben gevonden op het traject dat produkten afleggen tussen boerderij en consument. Daar willen ze zo veel mogelijk aan verdienen. Straks krijg je dankzij technologie nog dat produkten kunnen worden uitgewisseld: zijn de aardappels wat duurder dan maken ze chips van mais, van die dingen. Ze dringen straks aan daar te produceren waar het het goedkoopste kan: landen dus met een pover milieubeleid. Daar geven die jongens die hier de afspraken maken, niks om.”
Fair trade
„Dit komt niet goed voor onze kleine boeren“, zegt Linda Elswick, levensmiddelentechnologe uit New York. „Wie voor dit GATT-akkoord is, zijn de mutinationals en de grote graanbedrijven. De Amerikaanse boeren zijn er tegen. Wij maken maar 2 tot 3 procent van de bevolking uit, maar gaan toch proberen onze Congresleden te bewerken en ook de consumenten. Ik geef toe, dat wij erg laat zijn begonnen. Dat heeft tot gevolg dat meeste mensen nog van niks weten. Onze keuze is duidelijk: fair trade en geen free trade.”
Japanners zijn tegen, omdat zij vrezen dat de verruiming van de export van elektronika en auto’s ten koste van de eigen landbouw zal gaan. Een Keniaan: „GATT is er niet voor de mensen, maar voor de multinationals“. Een Italiaanse boer uit de omgeving van het Gardameer maakt bezwerende gebaren. Met alleen Italiaans kom je niet veel verder dan ‘Goelliet en Van Basten. Hij vindt echter een oplossing voor zijn probleem: „Alles kaputt, alles kaputt”. Het is duidelijk: met nuances kom je niet ver in de EG.
| ___________________________________________________________ |
Naar Boerenprotesten 1990