___________________________________________________________

03-10-1924 Nieuwe Apeldoornsche Courant, vrijdag  

Een fabrieksjubileum

Een van de vele industrieën in onze gemeente, die den naam van Apeldoorn een zekere bekendheid hebben gegeven over bijkans de geheele wereld, met name de firma Talens en Zoon, of wil men ’t officieel de N.V. Fabriek van Fijne Verven en Inkten, v./h. Talens en Zoon, bestaat deze maand vijf en twintig jaar, een feit, dat onzerzijds aanleiding is geweest voor een bezoek aan de directie, met de bedoeling eenige bijzonderheden te ontvangen over de geschiedenis der firma, bijzonderheden, welke ons bij voorbaat van genoegzaam belang toeschenen om ze, in een kort historisch overzicht verwerkt, onzen lezers voor te zetten. 

De naam Talens toch is zoo nauw verbonden aan de ontwikkeling van onze gemeente en gaat in haar groei zoo volkomen paralel met dien van Apeldoorn zelf, dat geacht kan worden dit jubileum ook buiten de engere grenzen van de direct daarbij betrokkenen de belangstelling van velen te zullen hebben. 

De stichting dateert van 1899. Toen werd door de heeren M. Talens en F. Schmidt hier ter plaatse opgericht: De Nederlandsche Fabriek van Fijne Verven, Lakken en Inkten Talens en Co. 

Om zijn centrale ligging, zijn goede spoor- en waterverbindingen en zijn natuurschoon werd Apeldoorn gekozen als plaats van vestiging. Aan de Sophialaan in de onmiddellijke nabijheid van het, station, en dicht bij de aanlegplaats van de boot, werd een terrein gekocht en spoedig verrees daar, onder architecteur van den heer G. de Zeeuw, een kleine fabriek, groot 450 vierk. Meter. 

In October 1899 werden de eerste beambten geëngageerd en daar de boeken der firma als beginpost op 1 October de storting van het bedrijfskapitaal vermelden, kan die datum gevoegelijk aangemerkt worden als het historische beginpunt van de ontwikkeling van het bedrijf. 

De fabriek kwam in November d. a. v. gereed en direct daarna werd met de fabricatie begonnen, het personeel was aanvankelijk zeer beperkt, doch allengs uitgebreid. 

De fabricage beperkte zich tot fijne waterverven, teekeninkten, schrijf- en copieerinkten, lijm en fotografische pasta en nog eenige artikelen van ondergeschikt belang, zooals linnenmerkinkt, radeerwater enz. 

De eerste jaren van het bedrijf zijn niet de makkelijkste geweest, integendeel, groote moeilijkheden deden zich voor, doch de heer Talens Sr., op wien voornamelijk de commercieele leiding van het bedrijf ruste, liet zich niet ontmoedigen. 

Niet alleen bereisde hij Nederland, ook het buitenland, België, Zwitserland, Italië, Duitschland en Rusland, werden in zijn reisroute opgenomen. 

Terwijl in 1905 een begin gemaakt werd met de introductie van de fabrikaten in dc Vereenigde Staten van Noord-Amerika. In Irvington, in den staat New-Jersey, werd een depot opgericht, van waaruit de verzending naar de Amerik. afnemers zou geschieden. Met name de kwaliteit der verven werd in Amerika spoedig zeer gewaardeerd, zoodat de vraag naar dat artikel snel steeg. De zaken werden gedreven onder den firmanaam Talens en Co. tot het jaar 1905. 

Toen werd in Nederland de naam van de firma, waarin dc technische leiding in handen was gesteld van den heer H. Talens, omgedoopt in „Talens en Zoon“.
Intusschen werkte men in de fabriek hier voortdurend aan de verbetering van de fabrikaten, terwijl nieuwe daaraan werden toegevoegd. Zoo werd begonnen met de bereiding van de olieverven, welke zeer spoedig een gunstige reputatie verwierven en een ruime markt vonden, vooral in Amerika.
Ook konden langzamerhand de vruchten worden geplukt van een verbetering m verpakking der fotografische pasta.
In 1903 was daarvoor een practische verpakking bedacht en deed het artikel onder den naam „Gluton” in zijn nieuwe kleed z’n intrede. 

In April 1917 werd de onderneming omgezet in een naamlooze vennootschap, met den heer H. Talens als directeur.
De heer M. Talens trok zich om gezondheidsredenen uit het zakenleven terug. Den dertigsten Mei 1922 overleed laatstgenoemde. 

Met hem ging een werkzaam en veelbewogen leven heen. Veel heeft de vennootschap aan hem te danken.
Impulsief van aard, was hij niet de man om rustig te arbeiden aan de verbetering van de inwendige organisatie. Dat liet hij over aan de leidende krachten van het bedrijf. 

Maar waar het gold het nemen van een kloek besluit, werd op zijn oordeel meestal afgegaan. En de zwaarste taak, het overwinnen van den tegenstand, die bij het introduceeren der producten werd ondervonden, nam hij op zijn schouders en deed dat met groote geestkracht. 

Door zijn strijd tegen de ongemotiveerde voorliefde voor hel uitheemsche product, welke ten aanzien van de producten der firma heel sterk tot uiting kwam, werd de heer Talens een der voorloopers van de later zoo krachtig geworden beweging voor het Nederlandsche fabrikaat. 

Na het einde van den oorlog nam de zaak een groote vlucht. Het afzetgebied werd uitgebreid. 

Naast Zuid-Amerika, dat reeds vanaf 1913 veel had betrokken, werden nu ook Spanje, Frankrijk en Nederlandsch lndië groote afnemers. 

Ook technisch breidde hel bedrijf zich uit. Terwijl reeds in den oorlog begonnen was met de fabrikatie van schilderlinnen, hectografeerbladen en stempelkussens, werd in de daarop volgende jaren overgegaan tot het maken van gelakt metalen verfdoozen, de bereiding van verven voor het beschilderen van stoffen, zooals de Silka-, de Schabloneer- en de Batikverven, voorts van Temperaverven voor kunstschilders. 

Een en ander was oorzaak, dat de fabriek telkens moest worden vergroot. In November 1919 werd in een pand aan den Waterlooschenweg de fabrikatie van schilderlinnen begonnen, terwijl in 1920 een fabriek in de Havikstraat werd gekocht, waarin de olieverfbereiding werd ondergebracht. Vooral de schrijfinktafdeeling kreeg aanzienlijk meer werk en moest dientengevolge in 1919 en 1923 belangrijk worden uitgebreid. 

Dit jaar werd een modern laboratorium gebouwd, terwijl vlak daarachter een werkplaats voor het maken van schrijfmachinelinten in aanbouw is. 

Ten slotte eenige cijfers, die een goed denkbeeld geven van den omvang van het bedrijf. De fabrieken en fabrieksterreinen beslaan thans een totaal oppervlakte van ruim 150000 M² Het aantal inktvaten bedraagt 63, met een capaciteit van circa 60.000 L. inkt. Het aantal geëmployeerden bedraagt 144. Wanneer men hiertegenover stelt de oppervlakte in 1899, 450 M², en enkele employé’s, dan blijkt ook daaruit de verheugende groei, waaraan niet uitsluitend de firma, maar ook Apeldoorn in zijn vooruitgang zijn deel heeft gehad.

___________________________________________________________

Naar Marten Talens Hzn.