| ___________________________________________________________ |
De oude met licht groen ingekleurde weg van Ewer naar Zuurdijk, onder langs de dijk
Beeldbank Groningen NL_GnGRA_817_3295.217 | Kadastraal plan gemeente Leens sectie G
Van links naar rechts:
De voorganger van “Nieuw Ewer” | “Hayemaheerd” | “Doornbosheerd” | “Freeburg”.
De boerderijen Ewer 5 (Zijlma) (’t Huis Ewer) en Ewer 3 (Loots) is op deze plan niet ingetekend.
Tussen “Ewer” en “Doornbosheerd” is zichtbaar de toegangsweg naar “’t Huis Ewer” en de weg naar het Dorp Zuurdijk.
Het dijklichaam is middels de rode lijn aangegeven.
Roelf Eijes Torringa zat in de commissie aanleg van de weg van Warfhuizen naar Houwerzijl. In vele publicaties wordt vermeld: “hij zorgde er voor dat de aan te leggen weg langs zijn boerderij kwam te lopen”. Deze zin was een verwijzing naar de grote invloed die Roelf Eijes Torringa wegens zijn enorme vermogen uitoefende. Het gezegde was: “Wat zegt boer ervan?” Als het antwoord positief was dan ging iets door en anders niet!
Op onderstaande tekening is echter te zien dat het verleggen van de weg langs “Hayemaheerd” in feite een briljant idee was. De huizen en boerderijen op de wierde Ewer kregen een betere toegang tot de openbare weg.
Voor de boerderijen “Doornbosheerd” en “Freeburg” was de loop van de nieuwe weg geen enkel bezwaar. Bovendien was “Freeburg” eigendom van Roelf Eijes Torringa!
| ___________________________________________________________ |
Beeldbank Groningen: ca 1860 situatieschets grindweg van Houwerzijl over Ewer en Zuurdijk naar Warfhuizen
De weg is aangeven door twee rode lijnen
| ___________________________________________________________ |
1829, 1839 Huisnummer 16
De naam van de boerderij is tegenwoordig: “Hayemaheerd“.
Vroeger kwam de boerderij ook voor onder de naam: “Euwert“, “Ewer” en “Oud Ewer”
De naam “Nieuw Ewer” is dus niet uit de lucht komen vallen.
In de boerderijenboeken wordt aangegeven dat de boerderij “Hayemaheerd” dezelfde is als edele heerd Haijemaheerd te Ewer. Dat is zeker niet onmogelijk, mits de boerderij “’t Huis Ewer” de Ewenheerd is.
| ___________________________________________________________ |
Bewoners/eigenaren:
1405 de Hayemaheerd wordt in de klauwlijst van het redgerrecht Leens, Wehe en Zuurdijk genoemd als één van de 12 heerden die om de 12 jaar een redger mogen leveren.
…. – 1425 eigenaar Wybbe Hayema
1425 Alryck Borcharad te Warffum – erfgenaam van Wybbe Hayema – verkoopt de rechten verbonden aan de Hayemaheerd in Lydense rechtschap aan Abel Tamminga op de Tammingaborg.
1477: de rechten zijn nu van Abel Onsta en vervolgens in handen van de Onsta’s op de Borg Verhildersum en hun opvolgers.
Het is niet onmogelijk dat de Hayemaheerd zelf daarna op een of andere manier vererfde op Ayle Herallema die eerst met Sicke tho Ewer huwt, en een zoon Alryck tho Ewer kreeg. De voornaam van de zoon wijst mogelijk op verwantschap met de eerdere eigenaar Alryck Borcharda. Daarna hertrouwde Ayle Herallema overigens met Hidde Aylkema te Rasquert.
1476: Ayle Herallema droeg door middel van een wissel haar landen te Ewer over aan haar stiefzoon Iwe tho Ewer, kennelijk dezelfde die in 1500 sneuvelde. Iwe tho Ewer zal met zijn eigen aandeel een flinke hoeveelheid landen bij Ewer in zijn bezit gekregen hebben.
1542: Vastere grond onder de voeten komt als Schelte Luels voor het eerst vermeld wordt, hij blijkt in 1553 gehuwd te zijn met Grethe en vestigt diverse renten op dit land, wat er op wijst dat hij eigenerfde was. Schelte Luels komt nog voor in 1570. In 1584 blijken Schelte Luels kinderen ook enig land te bezitten ongescheiden in de Vliedorpster boerderij waar het uiterdijks land bij hoorde. Tegelijkertijd hoorde bij de Vliedorpster boerderij 2 ½ juk grenzend aan land van Schelte Luels te Zuurdijk.
1585: Schelte Luels kinderen, alhoewel zoon Pieter Scheltes al in 1582 te Ewer genoemd wordt met 32 ½ juk (vermoedelijk exclusief het uiterdijks land). Hij blijkt dan 12 koeien te hebben verloren bij invallen van soldaten. Elders lijkt Pieter Scheltes dan iets meer land (tot 40 juk) in gebruik te hebben, echter lang niet zoveel als de Hayemaheerd later omvatte. Pieter Scheltes huwde rond 1586 met Anna, de weduwe van Gewe Pieters. In 1588 blijkt Willem, de weduwe van Eilcke Coninck († 1587/8) eigenaar van landerijen die Pieter Scheltes in gebruik had. Vermoedelijk waren die althans ten dele kort daarvoor van Schelte Luels kinderen gekocht. Ook verwierf Eilcke Coninck echter land van Tammo van Borck op het Huis te Ewer, wat bij de Hayemaheerd werd gevoegd.
1601: Pieter Scheltes gebruikt 70 juk, en nog eens 3/4e juk, met nog het Hoge Slijk eigendom van de erven van Willem weduwe van Eilcke Coninck, daarnaast was hij nog met anderen meier van 29 juk.
Eilcke Koninck had vijf kinderen.
Dit land omvatte een groot deel van het kustgebied van Zuurdijk, benevens het grootste deel van de aanwas (het Slijk dat liep van Ewer tot voorbij de boerderij Monnikehorn).
± 1614: Schelte Pieters († 1641/2) nam de boerderij van zijn vader over. Later blijkt hij gehuwd met Mette Alberts.
± 1600 – 1648 Schelte Pieter/Peters | 2 beklemmingen 55 jukken 5 jukken
1648 – ± 1663 Melle Hayes
1648 – ± 1663 Melle Hayes
± 1663 – 1682 Abel Hendriks x Pietercke Eckes
1682 – ? Itje Abels x I Onno Melles (van ’t Huis Ewer) x Pieter Berends
? – Roelof/Roelf Onnes x I Renske Tonnis x 1734 Hilje Eijes
1742 bewoner/eigenaar Hilje Eijes x 1746 Hindrik Hindriks van Ulms de Oude
23-07-1776 Verdeling Nalatenschap Hilje Eijes | toedeling Boerderij “Hayemaheerd” aan Onne Roelfs
1776 – 1782 bewoner/eigenaar Onne Roelfs, † 1782
14-05-1777 Herziening beklembrief boerderij “Hayemaheerd”
1782 – 1790 eigenaar Eije Roelfs x Sara Hendriks (woonden op boerderij “Freeburg“)
1782 – 1790 bewoner?
1790 – 1834 bewoner/eigenaar Roelf Eijes x Everdina Oudeman
1805 Naar Bedijking “Nieuwe Zuurdijksterpolder”
1813: Werkzaamheden op de kwelder van “Hayemaheerd”
1823 Bezoek Van Hoogendorp en Van Lennep aan Everdina Oudeman
1825: Stormvloed. Bij de middeldijk van de boerderij “Hayemaheerd” ontstond een kolk en het veerhuis “Op de Douwen” werd beschadigd, waarbij 1 dode viel.
1834 – 1885 eigenaar kleinzoon Roelf Eijes Torringa, minderjarig en wonende op Stoepemaheerd en na zijn meerderjarigheidsverklaring in 1842 op Hayemaheerd
1834 – 1842 bewoner ?
1842 – 1885 bewoner/eigenaar Roelf Eijes Torringa sr x I 22-07-1847 Itje Ennes Bazuin x II 27-12-1860 Annetta Geuchina Zijlma
08-02-1850 wijzigde mr Jan Arnold Engelhard, raadsheer in het Provinciaal Gerechtshof te Groningen de beklembrief.
In de akte verleden voor mr J. W. Quintus, notaris te Groningen staat ondermeer het volgende:
“hebbende deze comparant die beklemming verkregen als eenig kleinkind en erfgenaam van zijnen grootvader Roelf Eijes, die dezelve als kind en erfgenaam van zijnen vader Onne Roelfs had belonen, terwijl deze laatstgenoemde dezelve heeft verkregen bij verzegeling beleden voor Doctor Albert Pieter Driessen, Rigter van Delfzijl den veertienden Maij zeventienhonderd zevenenzeventig”
De eigendom was voor ƒ 13.225 verkregen bij akte van veiling opgemaakt op 04-01-1850 door mr J. W. Quintus, notaris te Groningen
boerderij
22-06-1870 Roelf Eijes Torringa koopt op de veiling voor ƒ 13.000 de eigendom van de Erven van Jantje Roelfs Hoeksema, weduwe van Jan Arnold Engelhard
1885 – 1888 bewoner/eigenaar Roelf Eijes Torringa jr
Naar alle waarschijnlijkheid was Jacobus Wieringa na het overlijden van Roelf Eijes Torringa sr tot 1887 tijdelijk landbouwer op “Hayemaheerd” aangezien op 14-03-1886 dochter Geertruida Jacomina Wierenga werd geboren te Zuurdijk
1888 – 1960 eigenaar Hilje Rogaar-Torringa
1888 – 1890 bewoner Pieter Bindervoet x Trientje Juursema
1890 – 1892 ?
1892 – 1901 bewoner Jacobus Wierenga x Hilje Gaaikema
1901 – 1939 bewoner Hendrik Meijer x Itje Boukema
1939 -1960 bewoner Jacob de Waard x Jacoba Siccama
1960 – 1979 eigenaar Herman Philippus Rogaar x Françoise Wilhelmina Cornelia Willeumier
1960 – 1979 bewoner Jacob de Waard x Jacoba Siccama
1979 – 1990 eigenaar/bewoner Jelle Wester x Jacoba Smit
1990 – 2002 eigenaar/bewoner Jelle Westers en Ronald Jelle Westers
2002 – heden eigenaar/bewoner Ronald Jelle Westers x Jorunn Veltman
| ___________________________________________________________ |
Notulenboek Brandverzekering Houwerzijl
(blad 51)
Ewer. (Zuid westelijke plaats)
staande te Zuurdijk, gemeente Leens, zijnde een Boerderij geteekend met nummer Zestien. Bestaande derzelve in bovenwoning, schuur en twee hutten, waarvan de heemstede is zwettende ten Oosten Zuiden en Westen de landerijen bij de behuizinge in gebruik, en ten Noorden het heem van de Wedw J.H. Zijlma.
Van deze gebouwen is alleen de Schuur ter verwaarborging opgenomen voor de som van drieduizend vijfhondert (f 3500) guldens.
Aldus hier geprotokolleert volgens billet van aangave, afgegeven door den eigenaar van dit pand Hinderikus J. Torrenga op den vijfden Julij 1800vierendertig.
Door het overlijden van den Heer H.J. Torrenga bovenstaand lidmaatschap ontbonden zijnde, zoo is hetzelve wederom verleend aan den opvolgende Eigenaar zijnde den Heer Roelf E. Torrenga, op de volgende bepalingen, als dat het boven of woonhuis is opgenomen voor Eenduizend, de Schuur voor vierduizend vijfhonderd en de Hut voor vijfhonderd Gld.
Hiervan de vereischte bewijzen afgegeven en geprothocolleerd den 20 Maart 1848.
De hier vorengenoemde Hut in 1861 afgebroken zijnde en door eene grote Schuur vervangen en zoo is op verzoek van den zelfden eigenaar genoemde Hut geroijeerd en de nieuwe Schuur onder de naam van Bijschuur weder opgenomen en verwaarborgd voor eenduizend zevenhonderd Gulden f 1700.00 waarvan de bewijzen weder zijds zijn afgegeven de 13 Junij 1862,
Den 18 Janu 1864 is Ewer opgenomen het Woonhuis voor Eenduizend achthonderd Schuur voor vijfduizend zeven honderd en Bijschuur voor twee duizend dus te zamen voor Negenduizend vijfhonderd Guldens opgenomen en verwaarborgd alles onder No 40 zwettende het heem ten Oosten, Zuiden en Westen is zwettende als vroeger doch ten Noorden aan de Wedw H.J. Zijlma.
Woonhuis Schuur Bijschuur
| ___________________________________________________________ |
Zuurdijk boerderij hayemaheerd 1839 kadastrale kaart
Hayemaheerd 1839 kadastrale kaart | Hayemaheerd 1886 kadastrale kaart, de nieuwe bijschuur uit 1861 is te zien
“Hayemaheerd” – ook genaamd “Ewer” – voor de brand in 1929.
De boerderij was noord-zuid gericht
___________________________________________________________
11-04-1929 Winschoter Courant, donderdag
BRANDSTICHTING?
Men meldt uit Leens: Omtrent den brand van de groote boerderij van mevr. Rogaar, bewoond door den heer H. Meijer te Zuurdijk wordt gemeld, dat aan brandstichting wordt gedacht. Waar de boerderij geen electrisch licht heeft is kortsluiting buitengesloten.
Te ruim 6 uur is nog een van de arbeiders in de schuur geweest en heeft nog niets van den brand ontdekt terwijl ruim 7 uur de brand woedde.
| ___________________________________________________________ |
Kaart boerderijenboek 1966, boerderij Hayemaheerd na de brand oost-west gericht
Perceelsnamen:
3a. Wier; 3b. Bos; 3c Kampke; 3d. Peerdewasstuk; 3e. Zwienekmap; 3f. Lootsgevel; 3g. Mosterdstuk; 3h. Olrommer maart; 3i. Kolkstuk; 3j. Negen Juk (tussen de middel- en polderdijk)
| ___________________________________________________________ |
19-03-1951 Luchtfoto NDAC-Eelde: Boerderij “Hayemaheerd” en “‘t huis Ewer“
| ___________________________________________________________ |
Boerderij “Hayemaheerd”, geschilderd vanaf de woning Ewer 15
| ___________________________________________________________ |
Naar Boerderijen Kerspel Zuurdijk
Naar Bebouwing Ewer
Naar A145 Roelf Eijes Torringa