| ___________________________________________________________ |
In oktober 2003 publiceerde Trienke de Cock Woldringh in “De Merne Map” bijgaande foto van Hendrik Torringa te paard.
Zij had de foto aangetroffen in de fotoboeken van haar grootouders Sebo Eltje Woldringh en Trientje de Cock. Op de achterzijde had haar grootvader geschreven: “Hendrik Torringa“.
De leeftijd van Hendrik werd geschat op 14 – 16 jaar.
Uiteindelijk kwam zij tot de conclusie dat het zou kunnen zijn: Hendricus Warendorp Torringa, * 31-10-1869 Zuurdijk, Stoepemaheerd, zoon van Jannes Luitje Torringa en Trientje Tebbens.
Maar het was niet Hendericus.
In de fotoboeken van Schelte Toxopeus en Itje Torringa zat dezelfde foto, waarop ook geschreven was Hendrik Torringa.
Op 29-12-1862 werd te Zuurdijk op de Hayemaheerd geboren Hendrik Torringa, zoon van Roelf Eijes Torringa en Annette Geuchina Zijlma.
Van hem zijn meerdere foto’s bekend waardoor er geen sprake kan zijn van persoonsverwisseling.
Trienke schreef in haar artikel het volgende:
Onder een vergrootglas zijn veel details goed zichtbaar: van de jongen, het paard, de achtergrond en de wijze van afbeelden. De ruiter: hij lijkt een jongeman van 14 tot 16 jaar oud. Kleren kunnen vaak veel vertellen over een geportretteerde wat tijd, gelegenheid of leeftijd betreft.
De kleding op deze foto zitten nogal ruim: “op de groei”? en is deftig, met een “lefdoekje” (pochette) en een hoed die lijkt op een Tiroler jagershoedje.
De broek heeft een bies zoals gebruikelijk bij uniformen. De laarzen zijn opvallend groot, de kappen tot boven de knie, en hebben vaste sporen. Deze sporen kun je dus niet afdoen na het paardrijden; zulke laarzen werden vooral gedragen door militairen van bereden onderdelen, zoals de cavalerie.
Het paard, een appelschimmel, lijkt een wat ouder, braaf, mak dier dat wel rustig stil wil staan voor een foto! Het is keurig verzorgd: de manen en staart gekamd en de hoeven donker aangestreken; onder het zadel een lichte sjabrak.
De jongen houdt twee leidsels vast: men noemt dit “rijden met stang en trens”.
Aan het hoofdstel zitten twee bitten; het ene, de trens, is licht scharnierend, de teugel hieraan houdt hij losjes vast. De andere teugel zit aan de stang. Door die strak te trekken kantelt het bit en drukt een kettinkje tegen de kin van het paard.
Dit werkt op het paard als een rem; Hendrik moest echter niet te hard trekken zodat het paard achteruit zou lopen en de foto bewogen werd ….
We mogen aannemen dat de foto daar is gemaakt. Dit is op zich in die tijd – we spreken over plusminus 1885 – heel bijzonder. De fotograaf Karsses moet er voor uit Groningen zijn gekomen: eerst met de apparatuur van de Heerweg naar het Hoofdstation, met de trein naar Winsum, daar waarschijnlijk afgehaald met een koets van de boerderij. Zo’n expeditie voor deze foto? Met een zeker risico van het vervoer en het weer. Was dat voor een speciale gelegenheid? Voor alleen deze foto? we weten het niet.
Onder de foto is behalve de naam van de fotograaf afgedrukt: Cabinet Portrait. Wat zou dat betekenen? De fotozaak Vaszlovsky in Winsum verwees mij naar hun zaak in Groningen, met de oudere generatie: “ja, ik ben de aartsvader”.
“Cabinet Portrait” is een aanduiding van het formaat, vernam ik daar.
Foto’s werden vooral binnen genomen in een studio; dit portret is daarom bijzonder. In een studio kon alles klaargemaakt worden, vaak met hulpmiddelen in de vorm van steunsels om een rechte, onbeweeglijke houding te waarborgen: de lichtgevoelige platen werden wel een hele minuut lang belicht!
Is dit misschien de verklaring voor de ontbrekende rechterarm op de foto van Hendrik? Dat hij zich daarmee buiten beeld aan de deur vasthield? Het zou wel mogelijk zijn geweest…..
| ___________________________________________________________ |
Theda Wilmina Siccama-de Waard, vroeger wonende op Kooyenburg en later te Ulrum heeft jarenlang leiding gegeven aan de in 1927 opgerichte ruiterclub Winnetou. Zij was in leven een paardenkenner bij uitstek.
Zij merkte, na lezing van het artikel en bestudering van de foto, het volgende op:
“Op zich is de foto niets bijzonders, in die tijd kwam een echte fotograaf wel vaker uit de stad naar ’t platteland om officiële foto’s te maken bij welgestelde mensen. Ik heb hiervan meerdere in mijn bezit en o.a. ook van dezelfde fotograaf J.W. Karsses, Sanders en uit iets latere tijd Blöte. Kinderen van boeren werden wel vaker op een paard gefotografeerd of in de tuin, ook wel in de kamer. []
Foto’s van kinderen op een paard werden meestal gemaakt voor de grote schuurdeur of tussen de inrijhekken. Hier was misschien de grote schuurdeur wit, zoals toen wel gebruikelijk was. Dat was natuurlijk geen goede achtergrond voor een schimmel, vandaar misschien de oude donker geteerde hut.
Nu nog iets over de optoming van het paard. Het kind zit duidelijk apetrots op de schimmel. De manier waarop hij de zweep (karwats) onder zijn arm houdt is duidelijk voor de foto zo gedaan, in werkelijkheid ongebruikelijk en onhandig. Verder heeft hij niet, zoals beschreven, de trensteugel vast, maar de stangteugel. Deze zit altijd onder de trensteugel. Als er geen spanning op de stangteugel staat, loopt het paard niet achteruit en zeker niet als het gestrekt staat zoals de schimmel op de foto.
Op bijgaande foto van de heer op het paard is precies hetzelfde te zien. Verder zie ik duidelijk het rechterhandje van de ruiter, vlak voor het donkere stukje. De laarzen heeft hij voor de foto misschien van zijn vader geleend, ze lijken mij erg groot voor ’t kind.
Bij de heer te paard zie je dezelfde soort laarzen en dezelfde optooiing.
De paarden waren vroeger kleiner, de z.g. Bovenlanders later Groningers waren ± 1.58 m. Nu 1.65-1.68 en boven 1.70 is ook heel gewoon. De paarden hadden weinig schoft.
Het zadel ligt ook (te) ver naar achteren. Het hoe en waarom, daar zal ik niet verder op ingaan, doet n.l. niet ter zake.”
| ___________________________________________________________ |
Uittreksel kadastrale kaart 1839 Hayemaheerd
De foto van Hendrik is waarschijnlijk bij de “dwarshut” gemaakt. Op de foto is rechts zichtbaar een ronde drinkbak?
Zou het paard te breed zijn geweest voor Hendrik, waardoor het zadel meer naar achteren was gelegd?