| ___________________________________________________________ |
2.11.32 Inventaris van het archief van de Regeringscommissaris voor de Akkerbouw en Veehouderij: Geheim archief; Directeur-Generaal van de Voedselvoorziening, (1930) 1934-1945 (1952)
In 1931 was ir. S.L. Louwes benoemd tot regeringscommissaris voor de tarweproductie.
Louwes werd al snel de centrale figuur in het Nederlandse landbouwcrisisbeleid.
Vanaf 1937 was hij betrokken bij de voorbereidingen voor het opzetten van een organisatie die de voedselvoorziening in oorlogstijd moest veiligstellen.
Landbouwcrisisbeleid en voedselvoorziening waren van aanvang organisatorisch verweven en daarbij schoof het zwaartepunt steeds meer naar de voedselvoorziening. Tijdens de bezetting gaf Louwes leiding aan het machtige Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en na de bevrijding was hij betrokken bij de wederopbouw van de landbouw in Nederland.
Vanaf augustus 1934 hield Louwes een werkarchief bij over zijn werkzaamheden.
Dat archief bevat informatie over zeer veel onderwerpen waarmee Louwes gedurende zijn loopbaan te maken kreeg.
Voor wat betreft de bezettingstijd bevat het stukken over besprekingen met de Duitse autoriteiten, enkele stukken over bemiddeling ten behoeve van individuele gevangengenomen Nederlandse ambtenaren, stukken over de zuivering (onder meer S.L. Louwes en H.M. Hirschfeld), materiaal over de economische situatie in Nederland tijdens de bezettingsjaren, stukken over voedselleveranties aan Duitsland, stukken over ontruimingen en evacuaties in verband met de oorlog, stukken over de arbeidsvoorziening, de tewerkstelling in Duitsland, de Nederlandse Oostcompagnie, pogingen om gedurende de Hongerwinter voedsel naar het westen van Nederland te krijgen, oorlogsschade (Wieringermeer), de plannen voor annexatie van Duits grondgebied en over de bestrijding van de zwarte handel
| ___________________________________________________________ |
Archiefvorming
Geschiedenis van de archiefvormer
De crisis op de wereldmarkt deed de regering in 1929 besluiten om maatregelen te treffen ten aanzien van de landbouwproduktie en -handel.
Incidenteel, per produkt, werden steunmaatregelen, heffingen, produktiebeperkingen e.d. wettelijk geregeld.
Deze incidentele crisismaatregelen werden op 5 mei 1933 gecoördineerd door middel van de Landbouw-Crisiswet 1933 (Stb.no. 261). De bevoegdheden tot ingrijpen werden verruimd, terwijl tevens een groter aantal produkten onder de werkingssfeer van de landbouwcrisiswetgeving werden gebracht.
Het landbouwcrisisapparaat, belast met de uitvoering van deze wet, bestond in het begin van 1934 uit 80 crisisorganisaties onder toezicht van ongeveer 14 regeringscommissarissen van het Ministerie van Economische Zaken en Arbeid.
Door middel van een aantal organisatiewijzigingen werd het crisisapparaat gecentraliseerd.
Verscheidene crisisorganisaties werden samengevoegd en het aantal regeringscommissarissen werd teruggebracht tot 5. (Zie afbeeldingen bij de inleiding.)
De Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 werd op 28 juli 1934 opgericht. (Min. besch. 28-07-1934, no. 20142, afd. L.C.A.) Deze bestond uit de Bureaux van de voorzitter van het College van Regeringscommissarissen, van de Regeringscommissarissen en van de Commercieel Adviseur.
De hoofden van deze bureaux vormden het College van Regeringscommissarissen. De regeringscommissaris voor de uitvoering van de Tarwewet 1931, dr. ir. S.L. Louwes, werd op 25 april 1934 benoemd tot regeringscommissaris voor de steunverlening aan de varkenshouderij, de granen, de peulvruchten en de fabrieksaardappelen.
Met ingang van 21 december 1934 werd zijn functiebenaming gewijzigd in regeringscommissaris voor de akkerbouw en veehouderij. Het Bureau van de Regeringscommissaris van de Melkveehouderij werd in 1937 aan zijn Bureau toegevoegd. (Min. besch. 24-02-1937, no. 4408, afd. L.C.A.)
Eind 1936 was dr. ir. S.L. Louwes nauw betrokken bij de organisatie van de economische verdedegingsvoorbereiding.
Het op 1 april 1937 ingestelde Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorziening in Oorlogstijd kwam onder zijn leiding te staan.
Na een aantal reorganisaties verschoof zijn taak van de uitvoering van de landbouwcrisismaatregelen naar de zorg voor de voedselvoorziening.
De Stichting Regeringsbureau voor de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933 werd op 1 oktober 1939, tesamen met het Rijksbureau voor de Voorbereiding van de Voedselvoorziening in Oorlogstijd, samengevoegd tot de Stichting Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd en de Uitvoering van de Landbouwcrisiswet 1933. (Min. besch. 30-09-1939, no. 20342, afd. L.C.A./V.V.O.)
Deze Stichting werd op 26 mei 1940 samengevoegd met de afdeling Landbouwcrisisaangelegenheden en Voedselvoorziening in Oorlogstijd tot het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogstijd.
Na de oorlog werd dit Rijksbureau opgeheven en vervangen door de Directie van de Voedselvoorziening. (Min. besch. 11-10-1945, no. K 665, afd. Kabinet.)
| ___________________________________________________________ |
Structuurschema van het landbouwcrisisapparaat in 1935: