___________________________________________________________

A127 zuster Annette Toxopeus
A128 A129 ouders Itje Torringa x Schelte Toxopeus
A130 A131 zuster Jantine Toxopeus x Djurre Siccama
A132 A133 zuster Annette Doyer-Toxopeus x Johan Antonie Doyer
A135 nicht Jacoba de Waard Siccama x Jacob de Waard
A145 grootouders Roelf Eijes Torringa x A146 Annette Zijlma
A147 oom Hendrik Torringa
A148 oom Roelf Torringa
A149 tante Henderika Torringa

___________________________________________________________

Henderika Catharina (Scheltes) Toxopeus, leerares, * 13-01-1897 Zuurdijk (boerderij “Kooyenburg”), † 26-12-1989 Hilversum, begraven zaterdag 30-12-1989 Zuurdijk, 13.00 uur x 25-07-1939 Deventer Jacobus Daniël (Menno’s) Poll, directeur van de Rijks Hoogere Burgerschool te Hoorn, * 30-03-1889 Schouwerzijl, † 21-04-1945 Flossenburg-Wetterfeld (Duitsland), 56 jaar, omgekomen tijdens transport tussen de concentratiekampen Buchenwald en Dachau

Roepnamen: Riek en Koos
Riek is vernoemd naar haar tante Hendrika Torringa (A149) 
Koos Poll stond als verzetsman  bekend als: Wim

Getuigen geboorteaangifte Henderika Catharina: Stephanus Louwes, 72 jaar, landbouwer, wonende Vliedorp (‘t Gansehuis) en Rudolph Waterbolk, 23 jaar, klerk, wonende Wehe
Getuigen huwelijk: Annette Henriëtte Toxopéus, 44 jaar, zonder beroep, wonende te Hilversum, zuster van de bruid en Adriana van der Linden, 38 jaar, ingenieur, wonende te Rotterdam
Bruidegom 50, bruid 42 jaar | bruidegom wonende te Hoorn | bruid wonende te Deventer 
Ouders Henderika: Schelte Toxopeus x Itje Torringa
Ouders Jacobus Daniël: Menno Poll, hoofdonderwijzer te Schouwerzijl x Kornelia Büchli
Akte van overlijden:

Jacobus Daniël Poll was eerder gehuwd met Petronella Betsy Abrahamina Salm, * Nicolauff (Rusland), † 19-11-1933 Deventer, 33 jaar, dochter van Charles August Salm, bouwkundig ingenieur, * Amsterdam, 27-01-1948 Amsterdam. 75 jaar x I 14-04-1900 Odessa Bartha Josefine Blättrij, * Düsseldorf, Pruisen, gescheiden 1924  x II Maria Wilhelmina Koster, * Amsterdam

___________________________________________________________

 

 18 jaar    paspoort 1921

 1927 de zusters Annette en Henderika Catharina Toxopeus

     

___________________________________________________________

 Jacobus Daniël Poll was sinds 1934 directeur van de Rijks-HBS te Hoorn. De oorlog bracht meteen al zorgen met zich mee. De Wehrmacht vorderde het schoolgebouw en lessen moesten in verschillende lokalen en gebouwen elders in Hoorn worden gegeven. Oudere leerlingen buiten de ‘Arbeitseinsatz’ zien te houden, was een nog grotere zorg. Daarnaast was hij actief in de z.g. ‘WIM’-dienst. Dat was een wijdvertakte ondergrondse organisatie met een duizendtal leden die in Nederland, België en Frankrijk (militaire) inlichtingen verzamelde en vluchtelingen – voornamelijk vliegeniers – in veiligheid bracht. Mede door het verraad in juli 1943 van de beruchte Nederlandse SD-er Anton van der Waals (na de oorlog berecht en geëxecuteerd) moest Poll zich onvindbaar maken, wat hij deed door elders te overnachten en bijna niet meer thuis te zijn. Dat ging goed tot juni 1944 wanneer hij toch wordt gearresteerd. Na opsluiting op de Amsterdamse Weteringschans en in het Klein Seminarie in Haarlem, wordt hij op transport gesteld naar het concentratiekampen Sachsenhausen (1). Daar werd hij onder slechte omstandigheden te werk gesteld. Als gevolg van de terugtrekking door de Duitsers, voor de oprukkende Russen uit, volgt in 1945 overbrenging naar Buchenwald (2) en vandaar op 9 april naar Dachau (3). De gevangenen, ondervoed en verzwakt, moeten de lange tocht te voet afleggen; het is een ware ‘dodenmars’. Op of omstreeks 21 april wordt hij door zijn kameraden vermist; hij is in het niets verdwenen, er is zelfs geen graf van hem bekend. Eén dag later worden zijn lotgenoten door een Amerikaanse legergroep bevrijd. 

Postuum ontving Poll Nederlandse en Belgische oorlogsonderscheidingen en is in Hoorn de J.D. Pollstraat naar hem genoemd. In de hal van de school (Bontekoestraat 3) getuigt ook nog een gedenkplaat van zijn rol in het verzet.

(bron: www.oudhoorn.nl)

 

___________________________________________________________

  

___________________________________________________________

Generale repetitie

Een begrafenis hoort te gaan zoals het behoort gaan. In de aanloop en uitvoering mag niets mis gaan en als het mis gaat dan moet er geïmproviseerd worden zonder dat de aanwezigen hier weet van hebben.
Dat had Henderika Catharina Poll-Toxopeus ook bedacht en ze besloot tot een generale repetitie waarbij ze zelf aanwezig was.

De begraafplaats van Zuurdijk ligt achter de kerk. Bij het luiden van de torenklok “Maria” moet er contact zijn tussen de uitvaartleider en de klokluider.
De klokluider moet weten wanneer hij moet aanvangen en stoppen. In de tijd dat de mobiele telefoon nog niet bestond werd er iemand buiten de kerktoren geposteerd om op het teken van uitvaartleider – zijnde het zwaaien met een hoed of pet – door te geven aan de klokluider.

Bij de begrafenisplechtigheid op 30 december 1989 van Henderika Catharina Poll-Toxopeus was Marten Vos de klokluider. Er was echter geen tweede man die het teken kon doorgeven.
Marten schatte de tijd in en liep al achteruit lopend en trekkend aan het klokkentouw naar buiten opdat hij het teken van de uitvaartleider kon zien.

Na afloop vroeg Maarten of het opgevallen was dat hij twee misslagen gemaakt had. Toen hij al trekkend aan het klokkentouw naar buiten liep had hij iets te hard aan het luidtouw getrokken en de klok wipte bijna uit het schanier, met als gevolg een paar misslagen. Niemand had dit echter gehoord.

Op de dag van de begrafenis was de grond hard bevroren en de leren schoenzolen gaven geen bescherming tegen de optrekkende vrieskou.
Na afloop kregen de aanwezigen in het café koffie, soep en broodjes. Velen waren van ver gekomen.
De koude voeten bleven echter.
Iemand kwam met de oplossing: “Berenburg“. Zo gezegd, zo gedaan.
Dit hielp en binnen de kortste keren werd het voorbeeld gevolgd. De stemming werd er niet minder op. De caféhouder moest zelfs nog extra flessen Berenburg halen!

De voorzitter van de begrafenis vereniging, A. P. Smit, zei met een lach en vol trots:

“Droagers binnen twai keer betoald! Mevrouw wol der wis van wezen dat ’t ging zo as zai wol. Wie hebben dou ‘n generoale repetitie hollen waor zai bie was.
Bie ’t bordje Zuurdiek tou auto oet en zai ging nou ien ‘n rolstoul zitten en zo ging ’t met droagers en aal op begroafploats aan. Ook nog ’n rondje der om tou en stilhollen bie heur grafstee. ’t Is nou krekt zo goan as op generoale repetitie”.

Met recht mocht hij trots zijn, want als de generale repetitie niet goed verlopen was zou zij volgens het oorspronkelijke plan gekozen hebben voor crematie.

___________________________________________________________

Dezelfde fiets in Links: Fongers fiets uit 1936 in 1936 of 1938 besteld door H. C. Toxopeus
Rechts: Dezelfde Fongers fiets werd in 2023 gerestaureerd door de Fongers-deskundige Jos Rietveld.
Jos Rietveld heeft over Fongers een boek geschreven, hetwelk in 2023 uitgegeven is.

___________________________________________________________

Terug naar Vak A