| ___________________________________________________________ |
30-12-1972 Nieuwsblad van het Noorden
ONNER AIGEN VOLK
Oljoarsgedachten
Leste tied hemmen mensen heur zörg moakt over Grunneger schrieverij. Doar zal gain voldounde belangstellen meer veur bestoan. En den wiezen ze op de twinteger, datteger joaren dou K. TER LAAN, GEERT TEIS, JELTE DIJKSTRA en JAAP RIETEMA heur golden tied beleefden. As jongkerel heb ik dij tied mitmoakt, dou ’t olle „MOANDBLAD GRONINGEN“, oetgeven bie ERVEN B. v. d. KAMP, nog zo’n 1200 lezers haar en dou wie jongeren nog mit volle overgoave mitwaarkten aan de goie oogst van dat tiedsbestek.
As wie leste twinteg joar vergelieken mit de joaren 1921—1940, den bennen d’r leste joaren meer bouken te koop aanboden as ien beguntied.
Produktie van oetgoaven het groter west as ooit te veuren en d’r staait nog genog waark op stoapel. Drij erkende oetgevers hemmen totnogtou heur best doan om ons schrief- en dichtwaark zo mooi meugelk oet te geven, woar lutje drukkerijen vrouger nait aan tou kwammen. Bouken van nou bennen stuk veur stuk n sieroad veur de Grunneger boukenplaank en ‘t oog wil toch ook wat hemmen!
Produktie staait dus nog wel nuver op paail, moar belangstellen veur dialectwaark begunt hier en doar te toanen. Ik zeg opzettelek „hier en doar” omdat enkele schrievers niks te kloagen hemmen.
Wat deden ons veurgangers beter as wie en woarom kweekten zai meer belangstellen bie ‘t Grunneger volk ien en boeten ons pervinzie? Ter Laan en Geert Teis gingen de boer op om de mensen wakker te schudden. Zai hemmen nait allain n respektoabel aantal bouken op heur noam stoan, maor zai getuugden veuraal veur de ofdailens van de Aalgemaine Verainen Grunnen van wat Ter Laan nuimde „de riekdom van de Grunneger toal”, dus van de weerde van n aigen toalbezit. Dat boanvegerswaark het moar n enkele van heur opvolgers van heur overnomen. Dijkstra en Rietema verschenen waineg ien ‘t openboar, moar heur doul was: literair verantwoord waark leveren ien ‘t Moandblad Grunnen en doarnoast zagen ze toch ook, dat kranten heur helpen konden om meer mensen aan ‘t lezen te kriegen. Laange tied schreven zai ien ‘t Nijsblad van ‘t Noorden de „Braiven van twij Jannen” en „Braiven van Jan Knooihoezen aan Derk Dontje“. Ook dat het n stuk boanvegerswaark west, doar honderden lezers de ogen veur open gingen.
Ongeveer terzulfdertied schreef Geert Blas (B. H. de Graaf) zien „Braiven van Geert Blas aan Jan Laps” ien ‘t Grunneger Dagblad en honderden mensen spelden zien stukjes en knipten ze oet.
Bie heur vergeleken wazzen wie „jongeren” ien dij joaren gewone scheuvellopers, dij nog nait veul bekieks haren. De oldjes dij ‘t zo goud deden achter lezzenoar en achter schrieftoavel, bennen nou dood, op Deelman noa, dij ‘t nou kaalmer aan doun mout.
Ook Meester van Weerden, dij ien de Hogelandster mit zien degelke kennis van zoaken ale lezers op zien haand haar, is ons ontvalen.
Zulf ben ik ien de viefteger, zesteger joaren zo’n 700 moal op stap west mit lezingen en veurdrachten: van ‘t Olschip tot Teroapelkenoal, van Zoltkamp tot Zuudloaren. Dokter het mie ‘t nou verboden. Ik mot mie nou bepaarken tot kraantschrieverij. Op dat terrain het de Winschoter Courant tot veur korte tied nog het belangriekste waark leverd. Moar nou dij zien hoofdredakteur tevens ons ieveregste jongere schriever en dichter, zien ontslag kregen het, ben ik baang, dat Oost-Grunnen ien ‘t vervolg verstoken blift van geregelde Grunneger lektuur.
Doarom dou ik n oproup aan de hoofdredacties en directies van ale regionoale kranten. Zorg d’r veur dat zoveul meugelk Grunneger schrievers van noam heur „Grunneger Stemmen” deurklinken loaten ien ale hoeskoamers van joen lezers, dij (ik wait dat van mien Nijsbladlezers) dat zeker op pries stellen zeilen. Doar ligt n belangriek dail van ons boanvegerswaark, ien kraantekolommen en veur de RONO-microfoon, doar ik n aander moal nog wel ais over schrieven wil.
JAN BOER
| ___________________________________________________________ |
Naar Meester J. S. van Weerden