| ___________________________________________________________ |
22-05-1968 Nieuwsblad van het Noorden, woensdag
Klokkenexpositie in borg Verhildersum in Leens geopend
(Van onze redactie voor Noord-Groningen).
„Klokken vertellen“.
Zo heet de nieuwe wisselexpositie, die gisteravond in de borg Verhildersum officieel werd geopend door dr. L. H. Bruins.
Met de collectie van 31 uurwerken (ze lopen allemaal) heeft de commissie een kleine demonstratie willen geven van klokken, die in de achttiende en negentiende eeuw in de Groninger samenleving een rol hebben gespeeld en die tevens een sociale functie hebben vervuld als status- en bedrijfsklok. Van elk soort (o.a. stoel-, staart-, Zaanse-, Schwarzwald- en tafelklokken) is er één exemplaar tot 23 juni te bezichtigen.
Ook het oude torenuurwerk uit de hervormde kerk van Leens is zien.
De tentoongestelde klokken zijn in bruikleen afgestaan door een aantal particulieren en door het Groninger museum.
In het Koetshuis bij de borg sprak de heer Bruins een openingswoord namens het bestuur van het Ommelander Museum voor Landbouw en Ambacht te Leens en de vaste commissie wisselexposities.
Mevrouw T. F. Clevering-Meijer hield een korte inleiding en gaf explicatie bij de rondgang langs de geëxposeerde uurwerken.
| ___________________________________________________________ |
20-06-1968 Nieuwsblad van het Noorden, donderdag
Zoals ’t klokje thuis tikt, tikt het ook in Verhildersum
NOORDER RONDBLIK
In de Borg Verhildersum — bij Leens — doet men elke morgen aan gewichtheffen. Niet direct dat deze sport de spieren staaft, maar wei om de zaak een beetje attractief te houden. Zoals het klokje thuis tikt, tikt het momenteel óók in Verhildersum. Een dertigtal eeuwenoude uurwerken tikt daar driftig in de diverse vertrekken de tijd weg. Een dagelijks terugkerend karweitje voor de organisatoren bestaat dus uit het opwinden of de gewichten.te heffen van de diverse tijdmeters.
„Elke morgen moeten wij de zaak weer op gang helpen want dan liggen de gewichten op de vloer“, zo heb ik me laten vertellen door mevrouw T. F. Clevering—Meijer, de secretaresse-penningmeesteresse van het Ommelander Museum voor Landbouw en Ambacht, die momenteel de wisselexpositie de Klokken Vertellen onder zijn hoede heeft.
Op 20 mei is men gestart met deze tentoonstelling en tot nu toe hebben bijna 2000 mensen gekeken naar dit driftig tikkend, tingelend, bellend of wijsjes spelend uurwerkmateriaal.
Alle uurwerken binnen de borgmuren van Verhildersum zijn afkomstig van particulieren uit het Groningerland. Het zijn zeer kostbare stukken. Het geheel heeft men daarom ook laten verzekeren voor een bedrag van f 150.000.
Door middel van deze tentoonstelling, zo staat in het gidsje te lezen, wil men een kleine demonstratie geven van de klokken, die in de Groninger samenleving in de 18e en 19e eeuw een rol hebben gespeeld maar tevens een sociale functie hadden als statusklok of als bedrijfsklok.
„We zoeken in dit museum steeds naar dingen die niet vaak voorkomen. Deze klokkententoonstelling is wellicht daar een voorbeeld van”, zegt mevrouw Clevering, terwijl ze een eigenwijs penduleklokje de machtige Big Ben laat imiteren.
Als men grote belangstelling koestert voor slingerklokken, staartklokken, stoeltjesklokken of andere mechanische tijdmeters: in Verhildersum kan men zijn hart ophalen.
Ook is er de zogenaamde olietijdlamp aanwezig zoals die destijds door de studenten moet zijn gebruikt.
Verder treft men er de zandloper van de dominee aan. Inde 17e eeuw werd deze door de geestelijkheid gebruikt voor het bepalen van de lengte van de preek.
Een pronkstuk van de expositie is ook een uurwerk dat in het grijze verleden de hoofdknecht van de boerderij moest wekken. Door middel van verschillende touwen werd een gewicht verbonden met één van de benen van de knecht die zich in een bedstee had genesteld. Dit gewicht stond dan op een plankje. Tijdens de vroege ochtenduren had de klok de taak het gewicht van het plankje te trekken.
De klomp ijzer tuimelde naar beneden met het gevolg dat de knecht een ferme ruk aan zijn been kreeg. De bedoeling was dan dat de hoofdknecht wakker werd en hij op zijn beurt de hulpknechten tot activiteit porde.
___________________________________________________________
Naar Ommelander Museum en Verhildersum