___________________________________________________________

Staats-Courant:

COÖPERATIEVE VEREENIGINGEN.
No. 181. Coöperatieve Stoomzuivelfabriek “de Marne”.

Op heden den een en dertigsten Maart achttienhonderd twee en negentig verschenen voor mij Jan Theodorus Wicherus Reilingh, notaris te Leens, arrondissement en provincie Groningen, in tegenwoordigheid der twee na te noemen en mede ondergeteekende getuigen:
de heeren: Derk Roelfs Mansholt, wonende te Westpolder, voor zich zelf en handelende volgens zijne verklaring als mondeling gemachtigde van den heer Hendrik Jan Louwes, landbouwer, wonende te Westpolder;
Eije Torringa, wonende te Zuurdijk;
Schelto Toxopeus, wonende te Zuurdijk, voor zich zelf en handelende volgens zijne verklaring als mondeling gemachtigde van den heer Jan Zijlma, landbouwer, wonende te Zuurdijk; Hendrik Bolt, wonende te Zuurdijk; Willem Diekhuis, wonende te Niekerk; Henderikus Warendorp Tebbens, wonende te Niekerk; Jannes Luitjes Torringa, wonende te Zuurdijk; Nomdo Brouwer, wonende te Vierhuizen; allen van beroep landbouwer.
Welke comparanten verklaarden bij deze akte op te richten eene vereeniging onder den naam van De Coöperatieve Stoomzuivelfabriek “de Marne”, waarvoor zij de navolgende statuten hebben vastgesteld:
Naam, doel, middelen, duur en grondbeginselen.
Artikel een. Te Leens is gevestigd eene vereeniging genaamd: Coöperatieve Stoomzuivelfabriek “de Marne”.
Artikel twee. Het doel der vereeniging is gemeenschappelijke zuivelbereiding door de exploitatie eener stoomzuivelfabriek en den verkoop van te verkrijgen producten.
Artikel drie. Om dit doel te bereiken koopt de vereeniging de Stoomzuivelfabriek “de Marne” en verbinden zich de leden om aan deze fabriek, behoudens die voor eigen gebruik benoodigd, ter bereiding te leveren alle melk van het rundvee der boerderij, bij ieder hunner in gebruik.
Artikel vier. De vereeniging verkoopt vervolgens de verkregen boter en afgeroomde melk en verdeelt de zuivere opbrengst van alle producten onder de leden, naar verhouding der door elk geleverde melk, berekend naar het gewicht.
Artikel vijf. Onder zuivere opbrengst wordt verstaan de verkoopprijs na aftrek van een cent per kilo melk, tot vorming van de kas der vereeniging en het reservekapitaal.
Artikel zes. Wanneer daarvan de wenschelijkheid blijkt, kan ook melk van anderen ter bereiding worden aangekocht.
Artikel zeven. De vereeniging wordt, behoudens verlenging, na afloop van het tijdvak, opgericht voor den tijd van dertig jaren, aanvangende met den datum van openbaarmaking der statuten in de Staatscourant.
Artikel acht. Het domicilie der vereeniging, alsmede van die leden welke buiten de gemeente Leens woonachtig zijn, is ten kantore der vereeniging te Leens.
Artikel negen. Het dienstjaar vangt aan op den eersten Mei.
Geldmiddelen.
Artikel tien. Het voor de oprichting der vereeniging, den aankoop van de fabriek en het aanschaffen der werktuigen en gereedschappen benoodigd kapitaal, ten bedrage van vijftien duizend gulden, zal worden geleend onder hypothecair verband van de fabrieksgebouwen, met hetgeen daartoe door bestemming behoort en solidaire borgstelling van de oprichters of van de leden, die in hunne plaats treden. Van deze leening zal jaarlijks minstens vijfhonderd gulden worden afgelost. Deze aflossing en de renten van het verschuldigd kapitaal wordt uit de kas der vereeniging bestreden.
Artikel elf. Er wordt een reservekapitaal gevormd, waarvoor in de rekening van elk boekjaar een bedrag van minstens eenhonderd gulden als vaste post van uitgaaf zal worden aangebracht, totdat dit fonds met inbegrip van de door belegging te verkrijgen revenuen, een bedrag van vijfhonderd gulden heeft bereikt. Daaruit zullen de teruggaven geschieden, bedoeld bij artikel twintig. Wordt over eenig bedrag beschikt, dan zal onmiddellijk tot aanvulling, overeenkomstig het eerste lid van dit artikel, worden overgegaan.
Artikel twaalf. Op de rekening der vereeniging worden in uitgaaf gebracht: de termijnen van aflossing der aan te gane geldleening en renten, de belooning van het dienstbaar personeel, het benoodigde voor onderhoud van gebouwen, machines en gereedschappen, brandstoffen, belastingen, de onkosten der administratie, assurantie der gebouwen en roerende goederen en verdere kosten van exploitatie.
Artikel dertien. De rechten der leden op de baten der vereeniging en hunne aansprakelijkheid voor l.are verbintenissen en schulden, worden, behoudens de uitzondering in artikel tien bedoeld, bepaald naar de verhouding bij artikel vier aangenomen.
Lidmaatschap, rechten en verplichtingen.
Artikel veertien. Leden der vereeniging zijn de oprichters en zij, die later als zoodanig mochten worden aangenomen.
Artikel vijftien. Tot leden kunnen alleen worden toegelaten meerderjarige veehouders en veehoudsters, in het volle genot der burgerlijke en burgerschapsrechten, die zich verbinden den inleg te betalen welke naar de omstandigheden door de leden zal worden bepaald.
Artikel zestien. Wie als lid wenscht te worden aangenomen, richt daartoe vóór een April een schriftelijk verzoek aan het bestuur. Het bestuur brengt dit verzoek, met zijn advies, in de eerstvolgende vergadering der leden, ten einde daarover te beslissen, en in geval van toelating, daarvoor de voorwaarden vast te stellen. Van het genomen besluit wordt door het bestuur den adressant kennis gegeven.
Artikel zeventien. Het lidmaatschap is persoonlijk en verbindend voor een vol dienstjaar.
Artikel achttien. Rechtverkrijgenden van een overleden lid kunnen, met goedkeuring van de leden, den overledene als zoodanig opvolgen. Zij geven, zoo mogelijk binnen drie maanden na het overlijden, hunnen wensch daartoe schriftelijk aan het bestuur te kennen.
Artikel negentien. De leden der vereeniging worden geacht hunne erfgenamen of rechtverkrijgenden te verbinden, om voor het geval deze met dezelfde melkerij zich bij de vereeniging kunnen aansluiten, daartoe over te gaan, op verbeurte van alle aanspraken op uitkeering, restitutie en mede-eigendom; tenzij hunne toelating wordt geweigerd. In dit geval wordt de uitkeering geregeld naar het volgend artikel.
Artikel twintig. Die om geldige redenen, ter beoordeeling der leden, genoodzaakt is uit de vereeniging te treden, ontvangt drie/vierde van het bedrag-, dat door zijne melkleverantie van de bij artikel tien bedoelde leening is afgelost, terug. In geen geval wordt deze uitkeering berekend over hooger bedrag dan zal zijn afgelost op den eersten Mei negentienhonderd een en twintig, een jaar vóór het einde van het tijdvak der coöperatie.
Artikel een en twintig. Hij die uit de vereeniging wenscht te treden, geeft daarvan minstens drie maanden vóór den afloop van het dienstjaar, schriftelijk kennis aan het bestuur met opgaaf zijner motieven.
Artikel twee en twintig. Op hen, die, volger s het oordeel der leden, zonder geldige beweegredenen uit de vereeniging treden, is toepasselijk hetgeen bij artikel negentien ten aanzien van niet toegetredene erfgenamen is vastgesteld. Zij blijven bovendien aansprakelijk voor de schulden en schaden, gedurende hun lidmaatschap gemaakt en geleden, en zijn verplicht, op de eerste aanmaning van het bestuur, in de kas der vereeniging te storten vijf gulden per duizend kilo melk, welke door hen geleverd is.
Artikel drie en twintig. Elk lid kan wegens overtreding der statuten of van het huishoudelijke reglement en onteerende handelingen door de leden, op gemotiveerd voorstel van het bestuur of vijf leden, van zijn lidmaatschap vervallen worden verklaard, na den betreffende te hebben gehoord, bij besluit der leden, waartoe zal worden vereischt twee/derde der uitgebrachte stemmen. Op hen is van toepassing het bepaalde bij artikel twee en twintig ten aanzien van uittredende leden, zonder geldend motief.
Artikel vier en twintig. De leden, die om geldige redenen vóór de aflossing der schuld bij het artikel tien genoemd, uit de vereeniging treden, behouden, zoolang die schuld niet geheel is afgelost, het recht, weder tot de vereeniging toe te treden, zonder verplichting tot inleg.
Artikel vijf en twintig. Met goedkeuring der leden kan het lidmaatschap van een lid, met al de verkregen rechten, zonder verplichting tot betaling van eenige bijzondere contributie, worden overgedragen aan een ander, die dan geacht wordt eenvoudig in de plaats van zoodanig lid te zijn getreden.
Artikel zes en twintig. Leden, die gedurende eenig tijdvak, om door de leden gebillijkte redenen, verstoken zijn van de gelegenheid om melk te leveren, ontvangen alsdan jaarlijks, met behoud van verkregen rechten, eene rente van drie en een half procent van het bedrag waarop zij, in geval van uittreding volgens artikel twintig, recht zouden hebben. In geval van continuatie der vereeniging na aflossing der meergenoemde geldleening, worden hunne aandeelen in de baten op taxatie van twee deskundigen, te benoemen door beide partijen, in contanten uitgekeerd, tenzij bedoeld bezwaar inmiddels mocht zijn opgeheven.
Artikel zeven en twintig. Een door de leden vast te stellen huishoudelijk reglement bepaalt verder de rechten en verplichtingen der leden onderling en regelt de bijzonderheden van beheer, de exploitatie der fabriek en de wijze van werken.
Artikel acht en twintig. Elk verschil over de toepassing van eenig artikel dezer statuten en van het huishoudelijk reglement, wordt beslist door het bestuur, behoudens recht van hooger beroep op de vergadering der leden, die alsdan beslist in het hoogste ressort. Ieder lid verbindt zich zedelijk, geen quaestie in dezen door den burgerlijken rechter te laten beslissen.
Bestuur, beheer en toezicht.
Artikel negen en twintig. Het bestuur der vereeniging bestaat uit vijf leden. Zij worden gekozen door de leden, kiezen uit hun midden een voorzitter, secretaris en penningmeester, en regelen hunne werkzaamheden bij huishoudelijk reglement.
Artikel dertig. Zij hebben zitting gedurende den tijd van vijf jaren. De verkiezing geschiedt in de eerste algemeene vergadering van elk dienstjaar. Volgens op te maken rooster treedt jaarlijks op den eersten Juni een hunner af. Zij zijn herkiesbaar. Wie voor eene buitengewone vacature tusschentijds wordt gekozen, treedt af op het tijdstip waarop zijn voorganger periodiek had moeten aftreden.
Artikel een en dertig. Het bestuur oefent toezicht uit over alles wat de exploitatie der fabriek betreft, en vertegenwoordigt de vereeniging zoo in als buiten rechten. Tot het voeren van rechtsgedingen is machtiging der leden noodig.
Artikel twee en dertig. De bestuurders genieten geen salaris, dc.ch ontvangen restitutie van de door hen in het belang der vereeniging gedane voorschotten, noodzakelijke verteringen en reiskosten.
Artikel drie en dertig. Het dagelijksch beheer wordt gevoerd door een boekhouder-directeur, die alle bevelen van het bestuur heeft op te volgen en door de leden wordt benoemd. Zijn salaris en zijne werkzaamheden worden bij instructie, door de leden vastgesteld, geregeld.
Artikel vier en dertig. Het toezicht op de handelingen van het bestuur wordt uitgeoefend door de algemeene vergadering, die eene commissie uit haar midden daarmede kan belasten.
Artikel vijf en dertig. Jaarlijks worden vier algemeene vergaderingen gehouden in de eerste veertien dagen van elk kwartaal. In die vergaderingen worden de belangen der vereeniging behandeld en liquidatie gehouden over het afgeloopen kwartaal. De voorzitter belegt voorts zoo dikwijls vergadering, als hem in het belang der vereeniging noodig voorkomt of op schriftelijk verzoek van minstens een/vijfde der leden.
Artikel zes en dertig. Buiten de benoemingen van bestuurders en den boekhouder-directeur, is de eerste jaarvergadering bestemd voor het doen van rekening en verantwoording door den penningmeester over het afgeloopen dienstjaar. De boekhouding geschiedt op de wijze, door het bestuur in overeenstemming met het Wetboek van Koophandel te bepalen. Eene commissie, door en uit de leden te benoemen, onderzoekt de rekening en brengt omtrent hare bevinding verslag uit. De goedkeuring der vergadering strekt voor het bestuur tot finale kwijting en decharge wegens zijn beheer.
Artikel zeven en dertig. Tijd en plaats der vergaderingen worden minstens acht dagen te voren aan de leden bekend gemaakt bij biljetten, waarop de punten van behandeling zooveel mogelijk zijn vermeld.
Artikel acht en dertig. Elk lid kan zich door een gemachtigde ter vergadering doen vertegenwoordigen. Niemand kan als lasthebber van meer dan één lid optreden.
Artikel negen en dertig. De leden stemmen hoofdelijk; over zaken mondeling, over de keus van personen bij ongeteekende briefjes. Staken de stemmen over eenig voorstel, dan wordt het geacht te zijn verworpen. Benoeming van personen geschiedt bij volstrekte meerderheid der uitgebrachte stemmen. Is deze meerderheid bij de eerste stemming niet verkregen, dan wordt eene herstemming gehouden tusschen het dubbeltal dat bij de eerste stemming de meeste stemmen op zich vereenigde, of voor het geval meer personen evenveel stemmen hebben verkregen, tusschen hen allen, en is hij, die dan de meeste stemmen erlangt, de benoemde. Bij staking van stemmen beslist het lot.
Artikel veertig. Van het verhandelde in de vergaderingen worden door den secretaris aanteekeningen gehouden. Deze worden in de eerstvolgende vergadering door hem voorgelezen en na goedkeuring door den voorzitter en hem geteekend. Ontbinding en vereffening. Artikel een en veertig. Tot ontbinding der vereeniging wordt alleen dan overgegaan, behoudens de bepaling der wet, wanneer meer dan twee/derde der leden daartoe besluit.
Artikel twee en veertig. De vereffening geschiedt volgens de wettelijke voorschriften. Wijziging der statuten. Artikel drie en veertig. Dadelijk na aflossing der schuld, bij artikel tien bedoeld, worden deze statuten herzien.
Artikel vier en veertig. Geen voorstel tot wijziging wordt in overweging genomen dan in eene, daartoe in het bijzonder opgeroepen vergadering, waarin minstens twee/derde der leden vertegenwoordigd is. Tot het aannemen wordt drie/vierde der uitgebrachte stemmen vereischt. Moet bij onvoldoend aantal vertegenwoordigende leden, de beslissing worden uitgesteld, dan wordt de beslissing in de eerstvolgende vergadering genomen bij gewone meerderheid.
Artikel vijf en veertig. Voor zooverre daarvan bij deze statuten niet uitdrukkelijk is afgeweken, wordt deze vereeniging geregeerd door de bepalingen der wet van den zeventienden November achttienhonderd zes en zeventig ( Staatsblad nummer.tweehonderd zeven en twintig).
Waarvan akte.
Gedaan en verleden ten huize van R. Takens te Leens, in tegenwoordigheid van Roelf Takens, uitveiler, en Simon Harringa, notarisklerk, beiden wonende te Leens, als hiertoe bevoegde en verzochte getuigen, aan mij notaris met de comparanten bekend. En hebben de comparanten en de getuigen met mij notaris deze akte onmiddellijk na voorlezing onderteekend. 

(Geteekend:) D. R. Mansholt, E. Torringa jr., S. Toxopeus, H. Bolt, W. J. Diekhuis, H. W. Tebbens, J. L. Torringa, N. Z. Brouwers; R. Takens, S. F. Harringa, J. Th. W. Reilingh Dzn. 

___________________________________________________________

Naar De Zuivelfabriek “De Marne” door J. S. van Weerden