| ___________________________________________________________ |
Franeker den 4de December.
De Heer G. Koopmans Med. Docter alhier heeft in deeze Maand op verscheidene Plaatzen, 99 Runderen Ingeënt, waar van 5 de eerste en tweede dag na de Ineënting de natuurlyke Ziekte hebben gekregen en alle gestorven zyn, zoo dat 94 door de Ineënting besmet zijn, waar van de uitkomst geweest is als volgt.
Den 3 November zyn op de plaats van de Wed. Gerben Jansz. te Tzum Ingeënt, en hebbe alle gevat, als
25 Waar onder 11 Melk-koeijers, 7 Hokkelingen en 7 Kalvers, hier van zyn gebeterd 8
De Ziekte was hier zeer geweldig, en men meende in den beginne, na dat de Ziekte afgelopen was, 12 te behouden, waar van egter 4 terug gevallen zyn, en dus in het geheel 8 overgebleeven.
Die zelve dag by de Byzitter Salverda te Tzum
11 Ingeënt, zynde 6 Hokkelingen en 5 Kalvers, waar van 3 Kalvers en één Hokkeling gevat hebben, al waarom den 12de dito de overige 7 voor de tweede maal zyn Ingeënt, welke alle door deze Inenting besmet zyn, en daar van gebeterd 5
Een onder deeze voor de tweedemaal Ingeënt zynde heeft de Ziekte zoo ligt gehadt, dat men twyfelde of wel besmet was, dog om dat geduurende de gansche loop der Ziekte by besmette Beesten heeft gestaan, mag men met reden besluiten, dat er ligt is doorgekomen.
Den 7 Dito by de Styfzelmakery 15 Hokkelingen Ingeënt, waar van 2 aan de natuurlyke Ziekte zyn gestorven, en van de
13 Die door de Inenting wezentlyk besmet zyn, zyn, hersteld 6
niettegenstaande men 8 overgehouden had, is een aan het Kalven en een aan eene verzweering aan de long overleeden.
Den 8 Dito by Haring Takes te Menaldum Ingeënt 9 Melke-koeyen, 6 Hokkelingen en 5 Kalvers van deze 20 zyn kort na de inenting 3 natuurlyk Ziek geworden en gestorven, zo dat door de Inënting besmet zyn
17 Waar van gebeterd zyn 10
Den 9 Dito by de Styfzelmakery 2 Hokkelingen 1 Vaare Koe
3 welke alle gebeterd 3
Den 10 Dito op dezelve plaats
2 Hokkelingen, hier van is gebeterd 1
Den 11 Dito by de Ontvanger D. Fontein te Salverd zyn 18 Melke-Koeyen en 5 Kalvers Ingeënt dus te 23 zamen
Hier van zyn 14 volmaakt hersteld geweest, egter zyn van dezelve nader hand 2 gestorven dus overgehouden 12
Dus te zaamen
94 Geblykende dat van de 94 volmaakt 45
hersteld zyn en tot heden gezond gebleeven 45, Waar van men eenige zeedert agt daagen by natuurlyke Zieke Beesten heeft geplaatst, en blyven gezond, eeten en drinken met graagte.
Heden zyn wederom 21 door dezelve Ingeënt op drie diverse plaatzen, waar van men na het aflopen deezer proeven berigt zal geeven. Zommige van de Ingeënte hebben gebruikt pekel met de Sp. Vitrioli Dulcis, Aluin en Honing, andere Azyn met Syroop, eenige een afkookzel van willige bast, twee van dezelve een afkookzel van Eiken bast, welke beide gestorven zyn.
Alle zyn adergelaten op den 4den dag na de Inënting, en hebben den 5den dag een purgatie ingenomen. Van die geene welke Medicynen hebben ingenoomen zyn na proportie niet meer gebeterd, dan van die geene aan welke men geen Medicamenten heeft ingegeven.
Indien men de gebeterde door deeze Inëntingen behouden vergelyke tegens de Natuurlyke gebeterde zal men bevinden, dat van deeze byna de helft zyn overgebleeven, daar het getal tot October in deeze Provincie gestorven en gebeterd nog geen 2 van de 9 bedraagt, een verschil waarlyk te groot, dat men langer twyffeld aan de nuttigheid der Inëntingen.
| ___________________________________________________________ |
Naar Geert Reinders de Enter | Levensbeschrijving, Publicaties en Artikelen